Eczeem

recept:335 Eczeem

Tegen eczeem, dat in den Westmoesson veel voorkomt en bestaat uit roode jeukerige puntjes op de huid met op elk puntje een klein waterblaasje, helpt het zaad van bangkowang.
Deze zaden worden met een gelijke hoeveelheid zwavel fijngestampt en uitwendig gebruikt.
Door krabben gaan de blaasjes open, verspreidt het vocht zich en breidt de uitslag zich snel uit.

recept:336 Eczeem

Voor inwendig gebruik kookt men een knol temoelawak met wat tamarinde zoo groot als een kippenei en wat goela aren in twee splitglazen water. Men verkookt dat tot op de helft en neemt het in.

recept:337 Eczeem

Een goed middel tegen verschillende soorten eczeem is ook het drinken van thee, getrokken van temoe koentji koening.

recept:338 Eczeem

Zwaarlijvige mannen, die veel last van de warmte hebben en erg transpireeren, krijgen vaak eczeem in de liezen. Hiertegen helpen wasschingen met legoendibladeren, gevolgd door inpoederen met arowrootmeel.

recept:339 Eczeem

Vrouwen, die lijden aan witten vloed, hebben vaak eczeem in de liezen, bestaande uit roode plekken en kleine puistjes, die ondragelijk jeuken. Hiertegen zijn wasschingen met sirihbladeren goed.

recept:340 Eczeem

Lijders aan eczeem moeten weinig prikkelende spijzen en alcohol tot zich nemen, doch veel temoelawak thee drinken met daoen meniran er in getrokken.

recept:341 Eczeem

Kleine kinderen hebben vaak eczeem tengevolge van te vette voeding of door zwakte. Men diene ze dan een beschuitje toe, geweekt in posteleinnat volgens recept nummer 693.

Eelt

recept:342 Eelt

Overtollig eelt aan handen en voeten verwijdert men door veelvuldig wasschen met ananassap. Doordat dit sap alle doode huiddeeltjes verteert, krijgt men er satijnachtige handen van.

recept:343 Eelt

Eelt verwijdert men ook, door er herhaaldelijk getah kangkoeng op te smeren.

recept:344 Eelt

Ook wrijven van de eeltplekken met ananasschillen is doelmatig.

Eeltwonden

recept:345 Eeltwonden

Voor eeltwonden aan de voeten neemt men voetbaden van water, waarin zes lenglenganplantjes gekookt zijn met asch van gebranden pisangbast.
De lenglengan met wortel en al koken, want in de wortels zitten juist de geneeskrachtige bestanddeelen.

recept:346 Eeltwonden

Voor de eeltwonden onder den voet, die de Javanen boeboel noemen, koke men minstens een pond kajoe oerip in vier liter water en late het tot op de helft verkoken. Zoolang het nog lauw is, moet de patiënt er den voet een half uur in weeken.
Na afdrogen wordt er teroesi op gedaan heel fijngestampt en vermengd met eiwit. Dit smeersel, dat er goed opgebracht moet worden, vooral tusschen de eeltbarsten, moet op den voet drogen en men doet er daarom een windsel om. Deze behandeling zal slechts eenmaal noodig wezen.

recept:347 Eeltwonden

Naast deze uitwendige behandelingen moet men zeker wel drie maanden lang sterke thee van ketepeng tjina drinken op de nuchtere maag. Men neme daartoe twee takjes met jonge blaadjes en zeven schijfjes temoe lawak. Zet die met een splitglas water op en verkook het tot de helft.

Eetlust opwekkend middel

recept:348 Eetlust opwekkend middel

Voor volwassenen neme men een takje kemarogan en schrape de vezels er zorgvuldig af. Zet het met twee kopjes water op en verkook het tot op de helft. Dit aftreksel is reukeloos en smakeloos en kan zonder bezwaar in thee, koffie en cacao worden gemengd. Het gebruik van deze thee sterkt aan vooral na ziekte.
Men neme het op de nuchtere maag in.

recept:349 Eetlust opwekkend middel

Een eetlustopwekkend middel is verder een aftreksel van soerenbast, die bitter is.

recept:350 Eetlust opwekkend middel

Een kostje, dat den eetlust opwekt is te maken van katesbloemen, die met wat melk en boter gestoofd moeten worden.

recept:351 Eetlust opwekkend middel

Een aftreksel van bratawali stengels wekt in hooge mate den eetlust op.

recept:352 Eetlust opwekkend middel

Aftreksel van de bittere sambiloto bladeren wekt ook den eetlust op.

recept:353 Eetlust opwekkend middel

Eveneens een aftreksel van lempoejang emprit.

recept:354 Eetlust opwekkend middel

Voor volwassenen - wanneer zenuwachtige gejaagdheid de oorzaak is - neme men overdag bij wijze van drinkwater het volgende: Een ons temoe lawak, twee handen vol daoen gagan, zeven blaadjes trawas en dit alles met anderhalve wijnflesch water tot de helft verkoken en koud drinken.
Deze drank maakt tevens kalm en verdrijft gal en koortsigheid uit het lichaam.

recept:355 Eetlust opwekkend middel

Aan kinderen geve men thee getrokken van versche daoen gagan te drinken. Gedroogd blad is waardeloos.

recept:356 Eetlust opwekkend middel

Voor kinderen, die geen eetlust hebben en er bleek en mager uitzien, zijn rouw gestampte papaja bladeren met wat zout en water aan te bevelen. Het middel is wel bitter, maar men zal spoedig bemerken dat het goed is. De bittere nasmaak is te verdrijven met een stukje goela djawa, of door een pisang na te geven.
Dit middel helpt voornamelijk, om eetlust op te wekken, wanneer de patiëntjes last hebben van ingewandswormen, koorts of gal.

recept:357 Eetlust opwekkend middel

Kinderen, die veel aan koortsen lijden en gebrek aan eetlust hebben, geve men het volgende papje.
Rasp een temoe lawak knol. Meng dit raspsel met water en laat het dan bezinken. Het vocht wordt met goela djawa naar smaak gekookt en levert zoo een zeer smakelijk gerecht.

recept:358 Eetlust opwekkend middel

Jonge kinderen zullen gebrek aan eetlust hebben, wanneer ze lijdende zijn aan ingewandswormen. Rasp dan een stukje temoe ireng van een pinklengte, giet er wat water op en zeef het door een doekje. Laat het gefiltreerde vocht nog wat staan, om het zetmeel te doen bezinken.
Schenk het voorzichtig af en geef het te drinken met wat zout en een stukje goela djawa.
Een goede raad vooral voor moeders is, den kinderen niet te vlug eetlustopwekkende middelen toe te dienen. Een gezond kind heeft natuurlijken eetlust. Men ga dus nauwkeurig na, of er ook andere oorzaken zijn, zooals slechte stoelgang, een bedorven maag of ingewandswormen.

Eierstokken (ontsteking der)

recept:359 Eierstokken (ontsteking der)

Hiertegen drinke men aftreksel van den wortel van roempoet lempoejangan.

recept:360 Eierstokken (ontsteking der)

Ook de wortel van tapak liman is dienstig. Deze wordt dan gemengd met andere kruiden.

recept:361 Eierstokken (ontsteking der)

Ook een aftreksel van den wortel van koentji koening is hiervoor te gebruiken.

Eierstokken (opzetting der)

recept:362 Eierstokken (opzetting der)

Hiertegen wordt djamoer impes ingenomen, vermengd met andere kruiden.

Eiwit in de urIne

recept:363 Eiwit in de urIne

Bij nierziekte, waarbij eiwit met de urine wordt afgescheiden, gebruike men thee getrokken van de bladeren van koemis koetjing.

recept:364 Eiwit in de urIne

Ook het gebruik van peterselie is aan te bevelen, om het eiwitverlies in de urine tegen te gaan.

Endeldarmontsteking

recept:365 Endeldarmontsteking

Een goed middel is het nuttigen van rijpe, zoete groene gondang.
Het geleiachtige in deze vruchten en de getah zijn het werkzaamst.

recept:366 Endeldarmontsteking

Ook het slijmerige gedeelte van de madja vrucht is uitstekend.

recept:367 Endeldarmontsteking

Rijpe kates is mede een goed middel.

recept:368 Endeldarmontsteking

Ook het sap, dat uit terate bladeren wordt geperst. Men neemt dit in, vermengd met andere kruiden.

recept:369 Endeldarmontsteking

De bol van brambang sabrang, geraspt of fijngesnedenden en rouw genuttigd, werkt verkoelend en bloedstelpend bij endeldarmontsteking.

recept:370 Endeldarmontsteking

De jonge, nog niet geopende blaadjes van waroe lengis worden met succes tegen endeldarmontsteking ingenomen.

recept:371 Endeldarmontsteking

Verder dient men wel lavementen toe van verschillende kruiden met gekookt meel van koenir poetih.

Engelsche ziekte

recept:372 Engelsche ziekte

Deze is als regel een gevolg van ondoelmatige voeding in de eerste paar levensjaren. De volgende voorschriften zijn voor
Indië het meest doelmatig:
Verdun de koemelk, die de zuigelingen krijgen, niet met water, doch met tadjin en geef na elken maaltijd een lepeltje papaja. Op de nuchtere maag geeft men een theelepeltje Scots Emulsion, dat de kinderen gemakkelijker innemen dan gewone levertraan. Kinderen, die ouder zijn dan drie jaar, geve men een dessertlepel of een eetlepel vol.
Wanneer het kind rijst kan eten, geve men het uitsluitend roode rijst.
Boven den leeftijd van drie jaar geve men den kinderen vaak djagoeng, katjang idjoesoep, satroe en katjang kedele. Ook kippenvleesch is goed; kepiting alleen, wanneer er geen cholera heerscht. Eieren van zeeschildpadden zijn ook aan te bevelen.
Lijders aan Engelsche ziekte moeten drie tot vier maal per week een theelepel beendermeel innemen, hetzij door de spijzen geroerd of als poeder. Dit beendermeel kan men zelf maken, door soepbeenderen van den schenkel goed te wasschen, dan uit te koken en zoolang aan gloeihitte bloot te stellen, tot ze verkoold zijn. Deze kool wordt fijngestampt en kan in een goed sluitende flesch worden bewaard.

recept:373 Engelsche ziekte

Dagelijks inwrijven van de onderste ledematen met arak of brandewijn, waarin akar papaja getrokken is, zal belangrijk helpen.

recept:374 Engelsche ziekte

De patiëntjes moeten verder veel vitaminerijke groenten en vruchten eten zooals bajem, worteltjes, lobak enz.
Het hoestmiddel met eierschaal, (recept nummer 510) is om zijn kalkgehalte ook uitstekend, om geregeld aan kinderen, die engelsche ziekte hebben, toe te dienen.

Fluimen (opgeven van)

recept:375 Fluimen (opgeven van)

Neem twee gepofte roode uien, een handvol daoen pegagan, een dessertlepel daoen meniran, een stukje kajoe manis tjina van een halve vingerlengte, een half theelepeltje adas manis, een stukje poelasari van een vinger lang en een stuk gebrande hertshoorn, half zoo groot als een vingerlid, en kook dat alles met 300 gram water. Laat daarvan een derde verkoken en drink dit aftreksel, als het afgekoeld en gefiltreerd is, in den loop van den dag uit.

Fondament (pijnlijk)

recept:376 Fondament (pijnlijk)

Om deze kwaal te verhelpen, gebruike men kapoelaga, hetzij als specerij in de dagelijksche spijzen, of anders afzonderlijk.

Fondament (uitschieten van het)

recept:377 Fondament (uitschieten van het)

Kinderen hebben daar nog al eens last van. Men kookt daartoe enkele patikan tjina plantjes met wortel en al en geeft den kinderen dit vocht met wat goela djawa er in te drinken.
Hoofdzaak is, dat de patiëntjes licht verteerbaar voedsel krijgen.

recept:378 Fondament (uitschieten van het)

Veel papaja eten is er ook goed voor.

recept:379 Fondament (uitschieten van het)

Thee getrokken van patikan tjina zal in de meeste gevallen de kwaal geheel verhelpen.

recept:380 Fondament (uitschieten van het)

Bij kinderen geve men de ontkiemde pitten van salak te eten, waaraan het groen juist even zichtbaar is.

Fijt

recept:381 Fijt

Blaadjes van patjar djawa worden tot moes gestampt en met een stukje gambir als papje gedurende 12 uren op de zieke vinger gebonden.
Daarna zoo noodig vernieuwen.

recept:382 Fijt

Ook kan men een keladi knol poffen, een gat er in boren, waar de zieke vinger juist in past en deze er in steken, terwijl de knol nog zoo heet is, als men maar even verdragen kan. Als de knol voldoende is afgekoeld, wordt deze door een versch gepofte vervangen. Zoo gaat men den geheelen dag door. Na twee of drie dagen zal de beterschap zijn ingetreden.

recept:383 Fijt

Schillen van oude tuinboonen, die er van binnen donker paars moeten uitzien, worden gedroogd en dan tot asch verbrand. Met een weinig heet water maakt men daarvan een papje dat men om den vinger doet.

Gal

recept:384 Gal

Wanneer tengevolge van gal de ontlasting voortdurend dun is en donker van kleur, soms met wat slijm en bloed gemengd en ook, wanneer men last van krampen heeft, bereide men het volgende drankje.
Een stukje lempoejang emprit ter lengte van een vinger, een stuk empoe koenir ter lengte van een halve vinger, elf korrels ketoembar, een kajoe oeles, een koentji knolletje, een blaadje trawas en wat kajoe angin.
Dit tezamen stampen, met een splitgas water opzetten en verkoken tot op de helft en op de nuchtere maag drinken.
Voor kinderen geve men deze hoeveelheid in twee keer, wanneer namelijk de buikloop hevig is. Anders beware men de helft voor den volgenden dag, wat zonder bezwaar kan geschieden, als de kruiden goed gekookt hebben.
Men kan ook in de zon gedroogde kruiden gebruiken. Kunstmatig gedroogd zijn ze echter waardeloos.

recept:385 Gal

Is de ontlasting door gal kleiachtig grauw gekleurd en met slijm vermengd, dan gaat men dit tegen door gebruik van rauwe lempoejang kebo.
Men raspt een stuk ter grootte van een vinger van dezen wortel, doet er een paitglaasje water bij, zeeft het door een doekje en laat het een nacht staan. Des morgens wordt voorzichtig het heldere vocht afgeschonken en gedronken. Dit herhaalt men, tot de ontlasting weder normaal is.

Gal (afdrijven van de)

recept:386 Gal (afdrijven van de)

Trenggoeli vruchten drijven de gal verbazend snel af en werken ook laxeerend. Men ete er niet te veel van, omdat het middel anders de ingewanden te veel zou aantasten.
Is er veel gal in het lichaam, dan verwekt dit middel krampen.

recept:387 Gal (afdrijven van de)

Is het lichaam overvoerd met gal, dan veroorzaakt dit hevige hoofdpijnen. Drie of vier van de geleiachtige trenggoelipitten zijn dan voldoende, om de gal er uit te braken. Na even rustig te hebben gelegen, verdwijnt de hoofdpijn.

recept:388 Gal (afdrijven van de)

Jonge bladeren van de gewone papaja en van de papaja gantoeng, als groente gekookt en gegeten, zuiveren het lichaam van gal.

recept:389 Gal (afdrijven van de)

Sawi, als groente gestoofd, werkt galafdrijvend.

recept:390 Gal (afdrijven van de)

Bidarabladeren werken ook galafdrijvend.

recept:391 Gal (afdrijven van de)

Om gal spoedig af te drijven, drinke men tot lessching van den dorst gagan thee. Neem daartoe twee handen vol gagan plantjes met wortel en al, zet ze met twee wijnflesschen water op en verkook ze tot op de helft. Deze drank is zeer verkoelend voor het lichaam.
Men moet versche plantjes gebruiken. Gedroogd zijn ze niet zoo werkzaam.

recept:392 Gal (afdrijven van de)

Temoe lalab rouw gegeten verdrijft ook gal.

Galafscheiding (bevorderen van de)

recept:393 Galafscheiding (bevorderen van de)

De galafscheiding wordt bevorderd door het eten van lempoejangan.

recept:394 Galafscheiding (bevorderen van de)

Ook het drinken van semboeng thee bevordert de galafscheiding.

Galkoorts

recept:395 Galkoorts

Zeer jonge patje vruchten, waarvan de bloemblaadjes nauwelijks zijn afgevallen, stampe men fijn, doe er een paitglaasje water bij en een klein stukje lempoejang, om het braken te bevorderen.
Dit middeltje behoeft men slechts eenmaal te gebruiken; men zal dan de goede resultaten reeds kunnen waarnemen.

recept:396 Galkoorts

Het recept voor den drank onder nummer 354 is mede zeer dienstig.
Men voege er echter een halve vingerlengte kelembak bij, goed gesneden.

Galsteen

recept:397 Galsteen

Zij, die hieraan lijden, doen goed, rauwe andijvie te eten met citroensap en veel olijfolie.

recept:398 Galsteen

Ook komkommersap, lepelsgewijs gedronken, is voor galsteenlijders heilzaam. Men kan met kleine hoeveelheden beginnen en dit geleidelijk opvoeren, naarmate de maag er aan went.

recept:399 Galsteen

Een uitstekende laxans voor galsteenlijders bestaat uit kemiri olie, vermengd met woengoe bladeren.

recept:400 Galsteen

Het aangewezen middel voor hen, die een sterke maag hebben en nimmer aan de ingewanden sukkelden, bestaat uit vijf groote blaadjes enjoh kelo, die in twee splitglazen water verkookt worden tot op de helft. Dit afkooksel drinke men vijf maanden lang dagelijks als thee. In de derde maand doet men er zeven woengoe blaadjes bij en het is wenschelijk, om de twee maanden twee groote lepels castorolie in te nemen.
De verwijdering van de galsteenen op deze wijze is geheel pijnloos.
Het is wenscheliik, een dergelijke kuur en paar maal te herhalen met tusschenpoozen van een half jaar. Heeft men stipt dieet gehouden volgens recept nummer 405, om de twee maanden castorolie en na elken maaltijd ananassap genomen, dan kan men aannemen, dat gevaar voor herhaling geweken is en mag men weer langzamerhand het gewone voedsel gaan gebruiken.

recept:401 Galsteen

Een probaat middel, dat bij voorkeur gebruikt wordt door patiënten met een zwakke maag, waarvoor het recept onder nummer 400 ten eenemale ongeschikt is, is het volgende.
Een handvol daoen remoekdjoeng, zeven woengoe blaadjes, twee berguitjes, een stukje kajoe manis tjina ter lengte van een vinger en een stuk empoe koenir van ongeveer een vinger lang tezamen fijn hakken, met twee wijnflesschen water opzetten en verkoken tot op de helft. Van dit vocht drinke men drie maal daags een kopie warm.

recept:402 Galsteen

Een ander middel is vier of vijf blaadjes daoen oerat met wortel en al en zeven blaadjes kedji beling No. 1 met twee splitglazen water op te zetten, tot op de helft te verkoken en dit vocht te drinken.
Vrouwen, die lijdende zijn aan galsteen, zullen daar het meest last van hebben kort voor de menstruatie. Kouvatten, het nuttigen van kool enz. kunnen dan oorzaak zijn van hevige kolieken. Door zich wat in acht te nemen, kunnen deze aanvallen veelal worden voorkomen.

recept:403 Galsteen

Menigeen heeft baat gevonden bij het gebruik van gempoor watoe. Men neme twee handen vol van dit kruid met stelen en wortels en verkoke dit met een aer blanda flesch water tot op de helft. Men drinke dit vocht, tot men geen gruis meer in de ontlasting vindt.

recept:404 Galsteen

Een ander middel is, overdag het afkooksel drinken van vijf tot zeven djagoengs, waaraan nog geen pitjes zitten met twintig blaadjes koemis koetjing, De hoeveelheid water, waarmede ze worden opgezet, is een splitglas en het moet verkookt worden tot op drie kwart.
Zijn de djagoengs heel klein, dan neme men een handvol.
Naast dit drankje moet men elken dag een theelepel castorolie innemen of, indien het een verouderde kwaal betreft, een dessertlepel.

recept:405 Galsteen

recept:406 Galsteen

Galsteenlijders doen goed, met om de twee maanden een keer castorolie in te nemen en na elken maaltijd een glas ananassap te drinken. Ze moeten vooral niet overmatig vleesch en eieren eten, geen gefarceerde olijven nuttigen en het gebruik van spijzen, waarin azijn is, vermijden.
eerste pagina begin pagina volgende pagina begin vorige pagina einde vorige pagina laatste pagina