Hygiëne

Den import-Europeanen kan niet genoeg op het hart worden gedrukt, toch vooral matig en voorzichtig te zijn met spijs en drank.
De meeste Indische geneesmiddelen zijn er op berekend, om met natuurliike middelen in het lichaam verkoeling te brengen, darm- en nierwerking te stimuleeren, schadelijke stoffen af te voeren en het lichaam te sterken tegen infectie.
Nalatigheid ten opzichte van de hygiënische plichten heeft reeds velen een gevaarlijke ziekte bezorgd en menigeen ontijdig in het graf gebracht.
Het is in hooge mate onbillijk, het klimaat of de omgeving de schuld te geven. Vroeger stond men machteloos tegenover vele tropische ziekten en kwalen, maar nu we deze afdoende kunnen bestrijden en in vele gevallen zelfs kunnen voorkomen, behoeft niemand, die zorgzaam is, het slachtoffer te worden.
Enkele voorschriften, den meesten lezers wel bekend, moeten hier volledigheidshalve nog eens worden vermeld.
Door niet te zondigen tegen deze regels, zal men belangrijk bij kunnen dragen tot het voorkomen van ziekten.
Verschillende vruchten moeten vooral goed van de vezels worden ontdaan, omdat deze moeilijk te verteren en dus schadelijk zijn. Het beste is, ze uit te kauwen of uit te persen.
Kinderen geeft men natuurlijk uitsluitend het sap. Genoemd worden in het bijzonder pompelmoes, djeroek, mangga, manggistan en ananas.

recept:548 Hygiëne

Na den maaltijd ananassap drinken is uitstekend voor de spijsvertering.
Oud brood is veel gezonder dan versch. Aan kinderen moet men eigenlijk nimmer versch brood geven. Door oud brood even te koekoesan en dan een oogenblik in den heeten oven te doen, maakt men het even zoo smakelijk als versch.
Zorg voor de grootst mogelijke zindelijkheid in uw huis en laat lucht en licht vrij uwe woning binnenkomen.
Weert ongedierte; in de eerste plaats muskieten, vliegen en ratten.
Bedenk, dat donker behang, gordijnen, portiéres en kapstokken vol met kleeren schuilplaatsen zijn voor zwermen muskieten.
Zorg, dat nergens rond het huis stilstaand water is, waar de muskietenlarven kunnen huizen. Zorg er voor, dat de goten schoon zijn en al het water weg kan stroomen, ook uit de dakgoten.
Met wind en rook verdrijft men de muskieten nog altijd het beste. Laat daarom veel op uw erf branden. Binnenskamers in donkere hoekjes kan men met succes flit of shelltox spuiten.

recept:549 Hygiëne

De onbedekte deelen van het lichaam kan men beschermen tegen muskjetensteken, door ze in te smeren met een scherp aftreksel van lerak.
Het water in den mandibak moet geregeld worden ververscht. Is er geen leidingwater, let dan op, dat het noodige water uit zuivere bronnen of putten gehaald wordt.
Zorg, dat licht en lucht vrijelijk toetreding hebben tot de badkamer.
Om eventueele muskietenlarven te doen wegvangen, kan men met succes een paar kleine vischjes in den mandibak houden. Wel moet er op gelet worden, dat gestorven vischjes onmiddellijk worden verwijderd.
Men doet goed, nu en dan een stuk ijzer gloeiend heet te maken en dan in den mandibak te steken.
Leg zoo min mogelijk tapijten en matten in de kamers en, als ge meent, daar niet buiten te kunnen, neem ze dan dagelijks op.
De kleedingstukken, die van den waschman komen, moeten goed worden nagezien, of er ook wandluizen of ander ongedierte tusschen zit. De kinderwasch late men uitsluitend thuis behandelen. Het is goed, de binnenkomende wasch van de waschbaas eerst een uurtje in de zon te leggen ter desinfecteering.
Ziet toe, dat uw huisbedienden gezond en zindelijk zijn en let er op, dat ze geen opium schuiven.

recept:550 Hygiëne

Bij de meeste ziektegevallen van de inlandsche bedienden moet men ze dadelijk castorolie geven. Een goede inwendige schoonmaak is bij hen een eerste vereischte.
Het is niet wenschelijk, hokken met pluimgedierte in de onmiddelijke omgeving van het huis te hebben.
Zie ook onder Koorts, Kouvatten bij zuigelingen, Slaapkamerhygiëne en Zuigelingenhygiëne.

Infectie

recept:551 Infectie

Een uitstekend middel bij geïnfecteerde wonden is een papje van de oude overjarige empoe koenir, die oranjeachtig van kleur en oliehoudend is. Deze moet versch worden gebruikt, want gedroogd heeft hij geen waarde.

Inscheuring bij de bevalling

recept:552 Inscheuring bij de bevalling

Javaansche vrouwen genezen deze door hechtpleisters, die ze zelf maken van sirihsteeltjes met kajoe rapat op gewone watten.

Jeuk

recept:553 Jeuk

Wordt deze veroorzaakt door gal of zenuwen, dan doet men goed de plekken te bedekken met een mengsel van gestampte asem bladeren en gestampte empoe koenir.
Dit zelfde middel is ook zeer dienstig voor heelende huidwonden, die jeuken en tegen de jeuk bij kinderen na het vaccineeren.

recept:554 Jeuk

Een heilzame werking kan men ook verwachten, als de jeukerige plekken bedekt worden met widoeri bladeren, die met wat klapperolie zijn bestreken en even boven het vuur zijn verflenst.

recept:555 Jeuk

De jeuk van genezende huidwonden verdwijnt, door er asem kawak op te smeren.

recept:556 Jeuk

Bij jeukerigen huiduitslag doet men er bladmoes van sidagoeri op.

recept:557 Jeuk

Ook moes van jonge tjangkring blaadjes verdrijft de jeuk van genezende wonden.
De branderige jeuk, die ontstaat door aanraking van de huid met de brandharen van verschillende planten, zooals bijvoorbeeld de rawe en kekara gatel, verzacht men, door er droge asch of olie op te doen. De pijn verdwijnt dan geleidelijk. In geen geval met water afwasschen; dat maakt het in den regel veel erger.
Zie ook Netelroos.

Jicht

recept:558 Jicht

Jichtlijders moeten zich onthouden van het drinken van alcoholische dranken en zoo weinig mogelijk vleesch nuttigen.
Natuurlijk zijn zure vruchtensappen heilzaam. Citroen bijvoorbeeld is uitstekend.

Kakkerlakken

recept:559 Kakkerlakken

Deze verdrijft men uit de kasten door er legoendibladeren in te leggen.

Kalmeermiddelen

recept:560 Kalmeermiddelen

Thee van pegagan is een uitstekend middel. Wanneer geen versch blad te bekomen is, kunnen ook gedroogde bladeren dienst doen.

recept:561 Kalmeermiddelen

Ook een aftreksel van daoen deres werkt kalmeerend.

recept:562 Kalmeermiddelen

Lampes kalmeert in hooge mate. Het werkt ook verwarmend en opdrogend.

recept:563 Kalmeermiddelen

Een kalmeerend middel is voorts de wortel van dringoe, waarvan een aftreksel wordt ingenomen.

recept:564 Kalmeermiddelen

Een uitstekend middel is het wasschen met een aftreksel van sangket.

recept:565 Kalmeermiddelen

Ook thee, getrokken van een paar takjes sangket, werkt kalmeerend.

recept:566 Kalmeermiddelen

Ook de schillen van rijpe djeroek bali kunnen uitwendig als kalmeermiddel worden gebruikt.

recept:567 Kalmeermiddelen

Om onrustige zieken kalm te houden, overgiet men een of twee, aan stukken gesneden, pandan rampai bladeren met heet water. Afgekoeld geeft men het den patiënten te drinken en men gebruikt het, om er zieken mede te wasschen. Zulke wasschingen moeten enkele malen worden herhaald.

recept:568 Kalmeermiddelen

Wanneer zieken onrustig zijn tengevolge van overspanning, dan wascht men ze met water, waarin lenglengan blaadjes eenigen tijd gekneusd hebben gelegen, om uit te trekken.

recept:569 Kalmeermiddelen

Zenuwlijders geeft men een hoofdkussen gevuld met ge droogde lenglengan blaadjes.

recept:570 Kalmeermiddelen

Voor zenuwlijders neemt men een handvol lenglengan blaadjes, zet deze met twee kopies water en wat kandijsuiker op en verkookt het vocht tot de helft. Dit geeft men ze te drinken.

recept:571 Kalmeermiddelen

Hetzelfde recept is ook dienstig voor zoogende vrouwen, die door onaangenaamheden wat nerveus zijn.

recept:572 Kalmeermiddelen

Onrustige kraamvrouwen legt men natte omslagen met gekneusde lenglengan blaadjes op het hoofd.

Keelaandoening

recept:573 Keelaandoening

Voor lichte gevallen helpt het gorgelen met een aftreksel van patikan kebo.

recept:574 Keelaandoening

Kinderen geve men bij voorkeur stroop, gemaakt van de bloemen van de zure blimbing woeloeh.

recept:575 Keelaandoening

Het eten van wilde patje vruchten is mede een uitstekend middel.

recept:576 Keelaandoening

Het eten van vijgen is voor lijders aan keelaandoeningen bijzonder aan te bevelen.

recept:577 Keelaandoening

Ook het inwendig gebruik van een aftreksel van widara oepas knollen helpt tegen keelaandoeningen.

recept:578 Keelaandoening

Een aftreksel van ketoembelbladeren is ook zeer dienstig.

Keelabces

recept:579 Keelabces

Bij keelabcessen en keelzweren is het drinken van ananassap zeer heilzaam. De versche geschilde ananas wordt geraspt en het raspsel door een doekje gezeefd, zoodat de schadelijke vezels achterblijven.

recept:580 Keelabces

Gorgelen met zout water, waarin sap van djeroek nipis en na het gorgelen dit mengsel inslikken.

Keelgezwel (uitwendig)

recept:581 Keelgezwel (uitwendig)

Hiertegen helpt het pappen met den gestampten bol van de Chineesche vuurlelie.
Keelontsteking zie Keelaandoening en Uitslag in de keel

Keelpijn

recept:582 Keelpijn

Is de keel pijnlijk door kouvatten of zijn de amandelen opgezet, dan helpt de volgende gorgeldrank: een kwart pond gedroogde manggistanschillen wordt op twee wijnflesschen water verkookt tot de helft, dan het kooksel gefiltreerd en met een theelepel pepermuntolie goed geschud.
Eenmaal per uur gorgelen 15 voldoende. Is de keel zeer pijnlijk, dan elk half uur.

recept:583 Keelpijn

Wanneer bij kouvatten de keel pijn doet, neemt men een schijfje djeroek nipis, verwarmt dat boven een vlam, smeert er wat kapoer sirih op en druppelt dit vocht in de keel.

recept:584 Keelpijn

Gorgelen met een aftreksel van legoendibladeren is een uitstekend middel, om bij verkoudheid keelpijn tegen te gaan.

Kiespijn

recept:585 Kiespijn

De getah van de djarak pager gebruiken de Javanen tegen kiespijn.
Men zij echter voorzichtig met dit middel, want de gezonde kiezen, die er mede aangeraakt worden, gaan afbrokkelen.

recept:586 Kiespijn

Ook de getah van widoeri gebruiken de javanen, om aangestoken kiezen te laten afbrokkelen en te doen uitvallen. Als dit middel niet uiterst voorzichtig wordt toegepast, is het echter even schadelijk voor de goede kiezen als het voorgaande.

recept:587 Kiespijn

Een ander middel, waarbij echter dezelfde waarschuwing van pas is, is getah sambodja.

recept:588 Kiespijn

Een vaak toegepast middel is kruidnagelolie in de ontstoken kies brengen. Men zij daarmede echter zeer voorzichtig, want dit middel doet de tanden en kiezen afbrokkelen. Ook het kauwen op tjengkeh is daarom nadeelig. Men doet dit namelijk wel ter verbetering van een onwelriekende adem.

recept:589 Kiespijn

Kiespjjn verdwijnt soms, wanneer men een stukje knoflook in de ooren legt.

recept:590 Kiespijn

Het kauwen op de bloemhoofdjes van legetan is een beproefd middel tegen kiespijn.

recept:591 Kiespijn

De olie, die getrokken wordt uit klapperdoppen, is een goed middel tegen kiespijn.

recept:592 Kiespijn

Ook de olie uit den gebranden kemoeningbast geeft baat.

recept:593 Kiespijn

Tegen kiespijn en ontstoken tandvleesch worden de zachte wollige ketoembelbladeren gebruikt.

recept:594 Kiespijn

Hevige kiespijn verdooft men, door de rook van de gedroogde en daarna gebrande pitten van terong ngor in de aangestoken holle kies te brengen.

Kindercholera

Bij kleine kinderen komt vaak een ziekte voor met de volgende verschijnselen: herhaaldelijk braken, hooge temperatuur, stuiptrekkingen in den overigens ook onrustigen slaap, veel dunne waterige ontlasting en weinig urineeren. Al het voedsel, dat wordt toegediend, wordt teruggegeven. Bij kinderen van een jaar oud en nog jonger komen deze verschijnselen voor. Men noemt dat kindercholera.

recept:595 Kindercholera

Castorolie en koortsmiddelen helpen niet. Een Indische dame met veel ervaring noemde het binnenstuipen en genas de zieke patiëntjes met inggoe op de volgende wijze: een takje zonder bladeren van een halve vinger lang werd fijngestampt met een theelepel water en wat zout. Het vocht werd door een doekje geperst en zoo ingegeven. Het braken hield op en het kind vroeg zelfs spoedig om voedsel. Het kreeg echter niets anders dan zeer verdunde melk en stukjes ijs. Daarna vloeibare nasi tim, wat verslagen eiwit met water en suiker en eerst langzamerhand vaster voedsel, tot de patiënt weer normaal was.

Kindervoeding

Wil men den kinderen als ontbijt havermout geven, laat dan het melkdrinken achterwege. Desnoods doet men in de havermout of andere boeboer wat melk en wat Javaansche stroop er over.
Sommige kinderen kunnen enkele havermoutsoorten niet goed verdragen, omdat er te veel bolster bij is en die daardoor zwaar te verteren zijn.
Men moet daarop letten en er rekening mede houden.
Heeft het kind een flink bord pop op, dan kan het best zonder ei of brood. Omdat de rek van zeven tot een uur wat lang is, geve men twee sneedjes brood mee naar school, om in het vrije kwartier te nuttigen.
Beleg het eene met dun gesneden vleesch of gehakt en het andere met koek of jam.
Bij de rijst om een uur moeten kinderen veel sajoer gebruiken. Ook pisang goreng van goed rijpe pisang is best. Verder een ei in een of anderen vorm, een stukje frikadel of kip, dan wel dengdeng of andere kleine vleeschgerechten, maar vooral niet te veel vleesch. Als ze bij de rijst een stukje gebakken visch krijgen, laat men vleesch en het ei geheel achterwege.
Een geschikte variatie, waardoor het voor de kleinen elken dag een nieuwe verassing is, wat ze krijgen, biedt groote voordeelen en is vere te verkiezen boven een eentonig dagelijksch menu.

recept:596 Kindervoeding

Bij het middagmaal kunnen de volgende groenten worden gebruikt jonge ketjipir, jonge katjang pandjang, gekookte lobak, gekookte krai, jonge boontjes, gestoomde bajem, jonge papaja aan stukjes gesneden en kentji.
Voor kinderen, die nog geen pedes eten, maakt men, om het eten smakelijk te maken, een sausje van fijngestampte katjang goreng met zout, asemwater en wat goela djawa. Oudere kinderen krijgen er wat fijngewreven lombok bij.
Gebrande kemiri en katjang goreng zijn voor de kinderen zeer gezond, om bij de rijsttafel te eten. Ze krijgen daardoor een hoeveelheid plantenvet naar binnen, die ze noodig hebben.

recept:597 Kindervoeding

Kedelegerechten en rijpe katjang pandjangboonen zijn mede een uitstekend voedsel voor de kinderen. Ook goed rijpe terong, die gebraden wordt genuttigd; verder verschillende soorten laboe en gerechten van katjang idjo.
Tegen een uur of vier moeten de kinderen een kleinigheid eten, bijvoorbeeld beschuit of gemakkelijk te verteren koekjes, dan wel biscuits.
Des avonds een bord krachtige soep, die niet te vet mag wezen, met een schepje zachte rijst er in. Heeft men geen rust, dan de soep goed dik maken met vermicelli, macaroni, tapioca, sago, bruine boonen of groene erwten, die natuurlijk zeer gaar en zacht moeten zijn of katjang idjo, dan wel brood.
Kinderen moeten nimmer ijswater drinken. Koele dranken zijn verkeerd, vooral direct na de soep. Als op zulke kleinigheden meer wordt gelet, zullen er minder zieken zijn, en behoeft er minder vaak gepurgeerd te worden.
Na de soep kunnen de kinderen wat groente eten met aardappelen en eventueel een stukje vleesch en gestoofde vruchten als toespijs.
Vooral de kinderen, die de tanden nog niet hebben gewisseld, moeten het vleesch goed kauwen. Nog beter is het, om het vleesch zeer fijn gesneden te geven, dan wel gemalen, dus als gehakt of frikadel. Kippenvleesch is voor kinderen te verkiezen boven rundvleesch.
Meelspijzen zijn voor kinderen uitstekend. Versch brood is niet goed voor de spijsvertering.

recept:598 Kindervoeding

Vooral na het vijfde jaar moet het dagelijksche voedsel zooveel als mogelijk is, gevarieerd worden. Geef ter afwisseling eens per week bami, doch doe er in plaats van varkensvleesch kippenvleesch in en sterke kippenbouillon en fijngesnedenden ei er overheen. In de bami zelf goed gaar gekookte groente en geen tao ge. Ook kan men eens per week rijst geven, die gekookt is in bouillon met wat geurige keriekruiden, doch zonder peper of lombok en met wat gesneden stukjes vleesch of kip er in.
Ook bruineboonensoep met dobbelsteentjes geroosterd of gebakken brood en vleeschballetjes er in is een uitstekend gerecht.
Kiemlo, een Chineesche soep, is voor kinderen best. Men geve die met rijst er bij. Het is een licht verteerbaar en toch krachtig voedsel.
Geef aan de kinderen nimmer koffie, thee of cacao, maar melk te drinken.
Kinderen, die veel eetlust hebben, late men in geen geval overdreven veel eten.

recept:599 Kindervoeding

Als drank is boewa tempajan thee of thee van sagabladeren uitstekend.
Laat de kinderen na elken maaltijd den mond spoelen en de tanden borstelen. Dit is de eerste en voornaamste zorg voor het gebit van de kleinen en van den staat van het gebit hangt vaak de gezondheid Uwer kinderen af.
Kinderen moeten nimmer met een volle maag naar bed gestuurd worden. Ze moeten zoo vroegtijdig eten, dat ze daarna nog wat kunnen spelen.
Kinderen mogen ook nimmer na den maaltijd baden. Ook des morgens moeten ze eerst baden en dan pas het ontbijt gebruiken.
Laat Uwe kinderen zich aanwennen, des morgens eenige malen achtereen diep adem te halen.
Geregeld wat kamergymnastiek doen voor het baden des morgens is heilzaam. Om hier niet te uitvoerig te zijn, verwijzen we naar de tallooze boekjes over dit onderwerp, waarin de verschillende bewegingen, die aanbevolen worden, zijn afgebeeld.

recept:600 Kindervoeding

Men zal goed doen, kinderen van anderhalf jaar en onder naast rijst kippensoep te geven van een jonge malsche kip, waarin stukjes gele waloeh zijn gekookt. Deze toevoeging maakt het gerecht smakelijker en beter verteerbaar.
Voor oudere kinderen, die school gaan, is het heel verkeerd, ze des morgens vroeg vol te proppen met voedsel. Het ontbijt is veelal te gehaast. Binnen een half uur moeten de kinderen vaak een glas melk, een ei, een bord havermout of andere pop en ook nog brood naar binnen werken. Voor een enkelen keer zal dit niet schaden, maar op den duur blijven de slechte gevolgen niet uit. De kinderen gaan aan maag en buik sukkelen; ze verzwakken, krijgen koorts en worden ziekelijk.
Kinderen mogen een glas melk bijvoorbeeld nimmer in een teug uitdrinken.
De melk moet met kleine slokjes worden gedronken en verstandige moeders geven den kleinen daarom de melk in kleine bekers en nimmer in groote glazen.

recept:601 Kindervoeding

Vooral in de periode, dat de kleintjes tanden krijgen, moet het voedsel licht verteerbaar zijn. Men heeft hiervoor een goede controle in de ontlasting, die niet wit of hard of kleiachtig mag zijn. De urine mag niet donker van kleur en sterk van reuk zijn. Zoogt de moeder het kind nog zelf, dan moet zij minder vleeschspijzen gebruiken, geen pedes eten doch temoe lawak thee drinken.
Als de ontlasting van jonge kinderen wit gekleurd is en kleiachtig als stopverf, geve men fijngemaakt pisang idjo met zachte rijst te eten.
Voor abnormale ontlasting ziek ook onder Buikziekte bij kinderen.
Zie ook onder Zuigelingenvoeding

Kinkhoest

Hiertegen helpt het volgende middel, dat zonderling schijnt, doch waarvan de gunstige werking zoo vaak is gebleken, dat twijfel niet meer mogelijk is.
Men neme het hoornachtig geschubde deel van de pooten van vijf of zes kippen; dat zijn de deelen, waar geen veeren aan zitten, snijde de teenen er af, wassche ze terdege schoon, hakke alles zoo fijn mogelijk en late ze een uur of vijf op een zacht vuur goed doorkoken.
Het kooksel mag niet van het vuur worden genomen, voor alles goed stuk gekookt is.
Zeef het nu door een doekje en doe het vocht in steriliseer of weckflesschen en wel zoo, dat er een vingerbreedte van den bovenkant ledig blijft en laat in de weckpan, waarin ze drie vingers diep in koud water worden opgezet, circa anderhalf uur koken. De flesschen worden er dan uitgenomen en, met een doek afgedekt, op een tochtvrije plaats gezet, om af te koelen.
Van dit kooksel geve men kinderen van zeven maanden tot den leeftijd van een jaar om de drie uur een theelepel, oudere kinderen om de drie uur een koffielepel, kinderen van twee jaar een koffielepel om de twee uur en kinderen boven de vijf jaar om de twee uur een dessertlepel.
Beschikt men niet over een wecktoestel voor het gereedmaken van bovengenoemd drankje, dan kan men zich behelpen met beugelfleschjes.
Deze worden dan in een diepe pan gezet, die goed gesloten kan worden, eventueel in een ledig petroleumblik en, om te voorkomen, dat de flesschen springen, legge men op den bodem eerst een laagje stroo of versch gras. Zet dan de fleschjes er in en giet er vervolgens zooveel water in, dat ze ongeveer drie vingers diep in het water staan.
Reeds den eersten nacht na de toediening zal de hoest minder worden en het slijm merkbaar oplossen.

recept:602 Kinkhoest

Om de genezing te bespoedigen, geve men vooraf een purgeermiddel in, bij voorkeur castorolie.

recept:603 Kinkhoest

Verder geve men het kind veel lauwe melk te drinken met water verdund en wat honig er door geroerd.

recept:604 Kinkhoest

Een stuk zacht grauw papier besmere men met gesmolten rundervet, waarover wat geraspte pala wordt gestrooid en legge dit op de borst. Om het wegglijden te voorkomen, kan het met een paar groote steken aan de onderkleeren worden vastgeregen.
De patiëntjes mogen vooral niet op den rug liggen en het hoofd dient hooger te worden geplaatst dan gewoonlijk.
Twee uur voor het slapen gaan geve men wat licht verteerbaar voedsel.
Vermijd vooral droge beschuit en biscuit of andere kruimigen kost, die licht kriebeling in de keel veroorzaakt en neiging tot hoesten geeft.
Is het patiëntje koortsvrij, dan mag het naar buiten, mits gezorgd wordt, dat het buiten wind en tocht blijft.
Zoolang de temperatuur nog niet normaal is, geve men daoen meniran volgens het recept 670.

Klem

recept:605 Klem

Een handvol fijn gestampte enjoh kelo of sambiloto bladeren worden vermengd met een portglas water. Men zeeft dit doet het achterblijvende bladmoes op de pijnlijke plek of op de wonden en drinke het gefiltreerde vocht. Twee maal per dag deze hoeveelheid.

Klierachtigheld bij kinderen

recept:606 Klierachtigheld bij kinderen

Jonge ketjipir als groente gegeven is uitstekend.
Ook eikelcacao is best, maar, wanneer men bemerkt, dat de kleinen het in den buik krijgen, moet men verdere toediening staken.

Kneuzing

recept:607 Kneuzing

Bladeren van gandaroesa worden met wat olie bestreken, boven het vuur verflenst en op de pijnlijke plek gelegd.

Knobbelgezwellen

recept:608 Knobbelgezwellen

Deze masseert men weg met djamoer brama in warme olie.

Knokkelkoorts

recept:609 Knokkelkoorts

Drink veel djeroek nipis sap. Gebruik geen ijs. De pijnlijke gewrichten smere men in met een zalfje, dat men dagelijks versch maakt van djeroek nipis sap, kapoer sirih en een paar druppels kajoe poetih olie.

recept:610 Knokkelkoorts

Eet vooral geen reboeng, geen sajoer klentang en ook geen bladeren van den kelor; daarentegen veel selderij als groente of afgetrokken als thee.

recept:611 Knokkelkoorts

Is de pijn hevig, dan smere men de gewrichten in met ketjoeboeng olie. Die verzacht. Draag zorg voor voldoende urineloozing en blijf buiten wind en tocht.

recept:612 Knokkelkoorts

Men drinke temoe lawak thee met daoen meniran als urinedrijvend middel en eventueel een handvol daoen pegagan er in, om de pijnen te stillen.

Koliek

recept:613 Koliek

Kedawoengpitten branden als koffieboonen, daarna schillen en tot poeder stampen en dit poeder innemen. De dosis is voor volwassenen twee maal daags een dessertlepel vol.
In plaats van dit poeder kan men ook de gepofte kernen van deze pitten eten.

recept:614 Koliek

Omslagen met bakoengbladeren zijn ook zeer dienstig.

recept:615 Koliek

De wortel van kentjoer wordt met succes zoowel in- als uitwendig gebruikt tegen koliek.

recept:616 Koliek

Een middel, dat bij vele buikziekten wordt aangewend en ook bij koliek zeker zal helpen, is een aftreksel van semboeng bladeren.
De speciale koliek, die inlanders veel krijgen door te veel djengkol te snoepen en die ze daarom bestempelen met den naam djengkolen of djeringen, geneest men door den patiënt twee portglazen jenever in te geven. Na goed geslapen te hebben, is hij hersteld.
eerste pagina begin pagina volgende pagina begin vorige pagina einde vorige pagina laatste pagina