Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Spruwpatiënten moeten zoo mogelijk op een gevlochten mat slapen, die ze boven of onder het laken leggen. Ze liggen dan veel koeler.

recept:1102 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Het hoofd moet koel worden gehouden, waarvoor het sap uit den bonggol pisang zeer geschikt is. Vrijwel alle soorten zijn daarvoor te gebruiken, alleen de pisang soesoe niet.
Den eersten dag zal het wat hoofdpijn veroorzaken, als men de hoofdhuid met dit vocht nat maakt, maar reeds den tweeden dag ondervindt men het aangename er van. Bovendien is het een middel, dat uitstekend voor het hoofdhaar is. Men moet alleen zorgen, dat het niet met het linnengoed in aanraking komt, want het geeft vlekken, die moeilijk te verwijderen zijn.
Bij spruw zoowel als bij andere buikziekten is het dragen van een bengkoeng of goed passenden buikband zeer wenschelijk.
Een spruwlijder moet elken dag tweemaal een volbad nemen van hoogstens drie minuten lang en zich dan flink afdrogen en snel aankleeden.
Een spruwpatiënt mag zich niet te warm kleeden. Het lichaam moet goed kunnen uitstralen. Het dragen van flanel is daarom af te keuren.
Verder moet voor licht verteerbare spijzen worden gezorgd.
Het eten van groenten, die het lichaam verkoelen, is zeer aan te bevelen. Ook sappige vruchten zijn heilzaam.
Iederen spruwlijder mag het voedsel nooit alte warm nuttigen. Het is zelfs wenschelijk, uitsluitend koude kost te gebruiken. Goed kauwen is voor spruwlijders nog noodzakelijker dan voor anderen.
Voor lijders aan alle drie soorten van spruw is het wenschelijk om, zoodra de ontlasting weder normaal is, des avonds voor het naar bed gaan een dessertlepel levertraan te gebruiken en, als de patiënt het goed verdraagt, eventueel een eetlepel vol. De lijders zullen daardoor spoediger aansterken en dit middel regelt de spijsvertering, zonder dat het in het algemeen noodig zal zijn, laxeerende middelen in te nemen.
Ook voor geheel genezen patiënten is het goed, met het gebruik van levertraan door te blijven gaan.
Een streng dieet is het voornaamste geneesmiddel tegen deze kwaal. Gewaarschuwd wordt tegen het gebruik van obat seriawan en andere samentrekkende middelen, die worden aangeboden en wel den buikloop stoppen, maar de ziekte zelf niet genezen kunnen.

recept:1103 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Sago ambon, dat wil zeggen de echte sago in tegenstelling met de uit tapiocameel gemaakte imitatie-sago, zal den spruwlijder versterken en in gewicht doen toenemen. Week een half koekje sago een nacht lang in koud water, wrijf het goed fijn, kook het dan in water, waar doorheen een eetlepel goede blikkenmelk is geroerd en doe er suiker naar smaak bij. Versche koemelk is niet aan te raden. Over het algemeen wordt melk door spruwpatiënten slecht verdragen.
Een bord sagopap is als ontbijt voldoende. Te veel op eens is niet goed, omdat het gisting doet ontstaan.
Rijst is voor spruwpatiënten beter dan aardappelen, De rijst wordt bij voorkeur als nasi tim gebruikt. Wil men den patiënt toch aardappelen geven, dan uitsluitend in den vorm van puree.
Wanneer de patiënt zoo ver is, dat hij niet meer dan tweemaal per dag ontlasting heeft, dan kan bij de rijst ook kippengehakt of kalfsvleesch worden gegeven met een van de eerder genoemde groenten.
Des namiddags tegen vier uur geve men een kopie slappe thee, een paar droge beschuitjes en gestoofd of versch fruit.
Als avondeten geve men bij voorkeur geen fruit of groente, maar een zachtgekookt ei, eventueel een spiegelei met een beschuit of geroosterd brood, of wel men maakt een macaroni of vermicelli-schoteltje klaar met wat maisch kippenvleesch er in.
Rund- en varkensvleesch zijn absoluut verboden, evenzeer scherpe kaas en scherpe spijzen in het algemeen. Zwarte en witte peper zijn nog schadelijker dan lombok.
Ook patiënten, die zich reeds als genezen beschouwen. moeten nog langeren tijd zeer matig zijn in het gebruik van vleesch.
Een puddinkje van sago, arowroot of maizena met aardbeiensaus zal een welkome afwisseling in het menu kunnen brengen.
Boontjes en sla zijn over het algemeen niet goed. Gestoofde sla is moeilijker te verteren dan rauwe. Gestoomde spinazie is goed. De bladnerven zijn echter voor spruwpatiënten moeilijk te verteren. Daarom is het wenschelijk, de gestoomde spinazie door een fijne zeef te draaien, zoodat de harde vezels achter blijven.

recept:1104 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Tempoe wijang en laboe bladeren als groente zijn uitstekend.

recept:1105 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Men kan ook laboe oer vruchten raspen en van het uit dit raspsel geperste sap bij kleine slokjes een splitglas per dag drinken.

recept:1106 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Veel komkommer eten is uitstekend. Men mag daarbij niets van het vocht verloren laten gaan. Met het vocht er bij, is komkommer niet zwaar te verteren; zonder dit vocht echter wel.

recept:1107 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Het sap van ketimoen is voor spruwlijders ook zeer gezond.
Om de schadelijke werking van de getah uit den schil te neutraliseeren, verdient het aanbeveling, de vruchten na het schillen en voor dat deze verder gesneden worden, even in water te zetten.

recept:1108 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Aardbeien kunnen door spruwpatiënten altijd worden gegeten.

recept:1109 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Over het algemeen zijn zoete vruchtensappen uitstekend voor spruwlijders. Het sap van djeroek manis is best, maar citroen en djeroek nipis niet.

recept:1110 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Het eten van kasemekvruchten en patjevruchten is zeer aan te bevelen voor spruwlijders.
Vruchten met scherpe getah, zooals mangga kopjor en vele andere mangga soorten, pisang idjo en salak zijn nadeelig.

recept:1111 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Het eten van waloeh djepan is bijzonder aan te bevelen, omdat deze vrucht zoo verkoelend werkt. Hiervan kunnen zeer smakelijke gerechten worden bereid.
Bij de rijsttafel wordt waloeh djepan rauw genuttigd, als lalab of djanganan en gestoofd met goela djawa. Een keukenrecept voor de Hollandsche tafel vindt de lezer in het Aanhangsel.

recept:1112 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Een prachtig verkoelend middel is het dagelijks gebruik van selasih en dergelijke.

recept:1113 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Doe vijf boewa tempajan met een halven theelepel selasihpitjes en een stukje kajoe manis tjina van een halve vingerlengte in een kom. Wasch alles goed, giet er dan een splitglas kokend water op en doe er nog een klontje suiker bij. Als het afgekoeld is, is het een heerlijke drank.

recept:1114 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Ben portglas ananassap na elken maaltijd, om de vertering te bevorderen, is voor spruwlijders uitstekend.

recept:1115 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Veel kates eten is ook best.

recept:1116 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Om een goede spijsvertering te bevorderen, neme men dagelijks het volgende drankje in.
Een dessertlepel versche daoen saga, een stuk kajoe oeles, drie blaadjes trawas, een stukje koenir van een halve vingerlengte, vier ketoembar korrels, zeven stuks ketoembar bolong, een halve vingerlengte kajoe manis tjina en vijf tapak limanwortels worden met een splitglas water opgezet en tot de helft verkookt. Dit aftreksel wordt in den loop van den dag in drie keer ingenomen. Voor iederen dag moet het versch worden bereid.
Boter mag de patiënt niet veel gebruiken.
Ijswater is verboden en, wanneer geen absoluut betrouwbaar leidingwater ter beschikking is, moet al het water, dat de patiënt drinkt, eerst worden gekookt.
Thee mag slechts in geringe mate worden gedronken en dan nog zeer slap.
Spruwlijders mogen geen alcohol gebruiken en moeten alles vermijden, wat warmte opwekt.

recept:1117 Spruw - Hygiënische wenken en dieetvoorschriften

Het gebruik van tjaoe idjo is zeer aan te bevelen. In Batavia wordt deze drank openbaar verkocht. Met het oog op de zuiverheid is het aan te bevelen, de tjaoe idjo zelf te bereiden.
De bladeren worden in water gekneusd en het gefiltreede vocht in een toegedekte kom een nacht in den dauw gezet en met stroop gedronken.
Wanneer de patiënt zich aan de voorafgaande voorschriften houdt, zal een overvloedigere voeding hem niet meer schaden en hij kan snel weer op krachten komen.
Sommige patiënten, die door de langdurige ziekte erg verzwakt zijn en weinig eetlust hebben, kunnen baat vinden bij het gebruik van Sanatogen, dat in alle apotheken te bekomen is.

Spruw in den mond

Bij spruw is ook het speeksel ziek. Veelal is het overvloedig en draderig of zelfs slijmerig. Tong en tandvleesch zijn ontstoken en pijnlijk.
Toch kan men wel eens een ontstoken mond hebben, bij binnenkoorts bijvoorbeeld, zonder dat er sprake is van Indische spruw.

recept:1118 Spruw in den mond

De getah van sana is een goed geneesmiddel. Ze wordt in heet water opgelost en lauw gebruikt, om er den mond mede te spoelen. Kan men geen getah sana bekomen, dan is een aftreksel van den bast ook dienstig.
Spruw in den mond is meer lastig dan gevaarlijk en vrij gemakkelijk te genezen. Inwendige spruw, gewoonlijk Indische spruw genoemd, is een zeer hardnekkige kwaal, die de lichaamskrachten ondermijnt, en zeer moeilijk te genezen is.
De oorzaak van deze ziekte is meestal moeilijk na te gaan.
Zeker is het, dat groote inwendige hitte, zware voeding en gebrekkige hiegiene omstandigheden zijn, die deze ziekte in de hand werken.
Zelfs zuigelingen kunnen mondspruw krijgen; meestal door onvoldoende zindelijkheid van de voorwerpen, waarmede de mond van het kind in aanraking komt. Zuigdotjes en vooral de zoogenaamde fopdotjes vormen maar al te vaak een bron van besmetting.
Kinderen, die aan spruw lijden, hebben altijd leelijke ontlasting, die gistig riekt.

recept:1119 Spruw in den mond

Een overoud middel is ook het kauwen van de wrang smakende bloemhoofdjes van de reuzen-legetan, die bekend zijn onder den naam kembang seriawan.

recept:1120 Spruw in den mond

Ook de bladeren van daoen djinten worden wel gekauwd tegen spruw, om den mond te zuiveren. Het sap kan men inslikken.

recept:1121 Spruw in den mond

Twee ons verschgeplukt sagablad wordt met twee aer blanda flesschen water opgezet en tot de helft verkookt. Het aftreksel wordt gedronken. Deze hoeveelheid is voor een dag juist genoeg.
Omdat het spoedig verzuurt, moet het dagelijks versch worden bereid.

recept:1122 Spruw in den mond

Wanneer kinderen last hebben van mondspruw, geeft men ze tamarinde olie of madoe asem.

recept:1123 Spruw in den mond

Een ander goed middel voor kinderen is stroop van de bloemen van blimbing woeloeh. Een handvol bloemen wordt met goela djawa en een weinig water gekookt, tot het dik is en dan een theelepeltje Barcelona brandewijn er door geroerd. Men doet wat van deze stroop op een neteldoeksch lapje en reinigt daar het kindermondje mede na den maaltijd.

recept:1124 Spruw in den mond

Bij zeer kleine kinderen is het vocht van sawi asin, dat is de gezouten sawi idjo, nog meer geschikt, om er het mondje mede te reinigen.

recept:1125 Spruw in den mond

Bij zuigelingen, die de kwaal van de moeder hebben gekregen, wordt het mondje tweemaal daags gereinigd met het sap van twee blaadjes oerat.

Spijsvertering (Slechte)

recept:1126 Spijsvertering (Slechte)

Een van de eenvoudigste middelen, om zoo weinig mogelijk last hiervan te hebben, is geregeld uien eten.

recept:1127 Spijsvertering (Slechte)

Een aftreksel van bladeren en bloemen van duizendblad is een bekend huismiddel ter bevordering van de spijsvertering.

recept:1128 Spijsvertering (Slechte)

Ook het eten van kates is zeer goed, om de spijsvertering te bevorderen.

recept:1129 Spijsvertering (Slechte)

Merkbaar goede invloed op de spijsvertering wordt uitgeoefend door het eten van tomaten.

recept:1130 Spijsvertering (Slechte)

Zij, die vleeschgerechten moeilijk verdragen, doen goed, deze gekruid met ketoembar te nuttigen. De goede resultaten zullen steeds merkbaar zijn.

recept:1131 Spijsvertering (Slechte)

Om geen last te ondervinden van moeilijk te verteren vleeschspijzen is het goed, na den maaltijd een portglas ananassap te drinken.

recept:1132 Spijsvertering (Slechte)

Voor volwassenen is het eten van pisang blitoeng uitstekend ter bevordering van een goede spijsvertering.

recept:1133 Spijsvertering (Slechte)

Zeer jonge kinderen geve men pisang poeloet tot dit doel.

recept:1134 Spijsvertering (Slechte)

Ouden van dagen, die sukkelen aan slechte spijsvertering en zij, die last hebben van slechte werking der maagsappen, doen goed, om na den maaltijd een dessertlepel ananassap met suiker in te nemen. Men raspt daartoe versche ananas en zeeft het raspsel door een doekje, zoodat de schadelijke vezels achterblijven.
Wanneer geen versche ananas te bekomen is, kan men ook geprepareerd ananassap gebruiken. De bereiding hiervan is vermeld in het Aanhangsel.

Steenpuisten

recept:1135 Steenpuisten

Lijders aan steenpuisten moeten veel bloedzuiverende groenten en vruchten gebruiken. Waloh bijvoorbeeld is uitstekend.
Men kan daarvan zeer smakelijke gerechten bereiden. Waloh kan bijvoorbeeld als groente worden gestoofd met klappermelk en goela djawa. Ook kan men met aardappelen en vleesch er een hutspot van maken.

recept:1136 Steenpuisten

Sawi, met melk gestoofd en niet afgekookt, is voor hen, die veel last hebben van steenpuisten, een uitstekende groente.
Voor het doen rijpen van steenpuisten zijn de volgende middelen dienstig:

recept:1137 Steenpuisten

Enkele bladen van den koolboom met klappermelk tot moes koken en dat in een kring om de puist leggen.

recept:1138 Steenpuisten

Pappen met in lijnolie geroosterd knoflook.

recept:1139 Steenpuisten

Pappen met een mengsel van gewone gele waschzeep, goela aren en asem kawak.

recept:1140 Steenpuisten

Pappen met haksel van uien.

recept:1141 Steenpuisten

Pappen met gekneusde ketela bladeren.

recept:1142 Steenpuisten

Pappen met daoen oerat. Deze bladeren zijn bovendien verkoelend en pijnstillend.

recept:1143 Steenpuisten

Pappen met bladmoes van bajem doeri. Dit middel is vooral bij de
Javanen zeer in trek.

recept:1144 Steenpuisten

Pappen met bladmoes van zuring.

recept:1145 Steenpuisten

Pappen met bladmoes van kembang poekoel ampat.

recept:1146 Steenpuisten

Pappen met moes van jonge zuurzak bladeren.

recept:1147 Steenpuisten

Pappen met getah widoeri.

Stem

recept:1148 Stem

Om een goede stem te krijgen en te behouden, is het uitstekend, dagelijks versche vijgen te eten.

Stoelgang

recept:1149 Stoelgang

Ter bevordering van geregelden stoelgang neme men elken morgen een dessertlepel trengoelie gelei.

recept:1150 Stoelgang

Geregelde stoelgang wordt ook bevorderd door het eten van vijgen, bij voorkeur versche en anders gedroogde.

recept:1151 Stoelgang

Zij, die sukkelen aan ongeregelden stoelgang, doen goed, geregeld pisang mas te eten.

Stopmiddel

Betreffende de wenschelijkheid, bovenmatigen afgang te stoppen, wordt verwezen naar de mededeelingen onder Buikziekten.
Voor het geval daar geen bezwaren tegen zijn, kunnen de volgende middelen worden aangewend:

recept:1152 Stopmiddel

Eet in den loop van den dag tien jonge salam blaadjes met wat zout.

recept:1153 Stopmiddel

Op dezelfde wijze kan men ook drie of vier jonge djamboe kloetoek blaadjes eten.

recept:1154 Stopmiddel

Rauw ganjongmeel.

recept:1155 Stopmiddel

Een slop aftreksel van den wortelbast van dalima wantah.

recept:1156 Stopmiddel

Een aftreksel van kajoe poelasari.

recept:1157 Stopmiddel

Jonge, nog niet ontplooide klapperbladeren.

recept:1158 Stopmiddel

Moermak daging.

recept:1159 Stopmiddel

Een aftreksel van kemiri bast.

recept:1160 Stopmiddel

Het meel, bereid uit de empoe van koenir poetih.

recept:1161 Stopmiddel

Thee van dempol lelet blaadjes getrokken.

recept:1162 Stopmiddel

Jonge gele gondangvruchten.

recept:1163 Stopmiddel

De vrucht van den lo boom.

recept:1163a Stopmiddel

Jonge roekem bladeren.

recept:1163b Stopmiddel

Pop van sago welke echter zonder suiker moet worden gekookt.

recept:1163c Stopmiddel

Jonge blaadjes zoowel als de bast van senggani.

recept:1163d Stopmiddel

Jonge blaadjes en bast van namnam.

recept:1163e Stopmiddel

De schil van ramboetan.

recept:1163f Stopmiddel

Gedroogde jonge madjavruchten.

recept:1163g Stopmiddel

Wortels van roempoet teki.

recept:1163h Stopmiddel

Een zacht stopmiddel is een aftreksel in kokend water van rijst die eerst gekookt en daarna gedroogd en verkoold is.
Minder zacht werkt dit middel wanneer men het aftreksel maakt van rijstkorrels die in rauwen staat als koffie zijn gebrand.

recept:1163i Stopmiddel

In hopelooze gevallen gebruiken de javanen de getah van sawo manila als stopmiddel.
Wanneer bij diarhee een stopmiddel wordt ingenomen en men voelt na het innemen daarvan nog kramp, dan is dat een teeken, dat er niet gestopt mag worden, want dat er nog te veel vuile stoffen in het darmkanaal zijn, die eerst verwijderd moeten worden.

Storting na de bevalling

recept:1164 Storting na de bevalling

Volgens oud Javaansch gebruik moet de kraamvrouw pisang idjo eten, om stortingen te voorkomen.

recept:1165 Storting na de bevalling

Tegen stortingen drinken inlandsche vrouwen vaak met succes een aftreksel van gebrande ketan itam.

recept:1166 Storting na de bevalling

Men voorkomt stortingen door het gebruik van moermak daging.

recept:1167 Storting na de bevalling

Tegen stortingen na een bevalling of herhaaldelijk en kort na elkaar terugkeerende menstruatie neme men een tapel van dadop serep. De bladen worden fijngemaakt en met een goerita op den buik bevestigd.

recept:1168 Storting na de bevalling

Een snelwerkend middel tegen voortdurende vloeiingen is daoen sarap. Men neme drie blaadjes met wat adas en een stukje poelasari, stampe dat fijn, zeve het en neme het met een pait glaasje water in. Tegelijkertijd make men een tapel van dadop serep zooals voorgeschreven in nummer 1167.
Bij bloedingen na de bevalling passe men koude lavementen toe van gekookte versche melk; circa een kwart liter per keer.

recept:1169 Storting na de bevalling

Tegen bloedstorting na de bevalling geve men de kraamvrouw een wijnglas van het vocht uit de bonggol van pisang kepok of pisang kloetoek. Wanneer men geen gelegenheid heeft, om dit te winnen, zooals in de Ie Afdeeling is aangegeven, dan neemt men een stuk, dat men raspt en uitperst. Alvorens het vocht te drinken, laat men het even bezinken.

Stramheid In de beenen

recept:1170 Stramheid In de beenen

De Javanen gebruiken hiertegen een parem of smeersel met moes van de bruine djarakbladeren.

Stuipen

Om stuipen zoo veel mogelijk te voorkomen, zijn de volgende regels in acht te nemen:
Zorg, dat de kinderen dagelijks ontlasting hebben.
Laat ze in geval van koorts veel urineeren en veel transpireeren.
Wind de kinderen niet op en laat ze niet schrikken.
Baad gezonde kinderen uitsluitend met koud water.
Breng de kinderen zelf naar bed, laat het niet aan inlandsche bedienden over, om de kleintjes in slaap te maken.
Baad Uwe kinderen zelf.
Zoogende moeders moeten zich kalm houden en als er voorvallen in het dagelijksche leven zijn, die hevige gemoedsaandoeningen hebben opgewekt, laat dan enkele uren voorbij gaan, alvorens het kind aan te leggen. Sla in zoon geval een borstvoeding over en geef het kind wat rijstewater met een theelepeltje te drinken.

recept:1171 Stuipen

Als een zoogende moeder menstruatie krijgt, zal ze goed doen bij de spijzen wat kemangiblaadjes te eten, of wel daoen djinten te kauwen en het sap in te slikken. Beide middelen werken kalmeerend ook op het zoogende kind.

recept:1172 Stuipen

Kinderen, die last van stuipen hebben, wassche men geregeld met een aftreksel van sangketbladeren. Dat werkt kalmeerend.

recept:1173 Stuipen

Ook een weinig aftreksel van rauwe sangketbladeren of een beetje slappe thee van deze bladeren is zeer heilzaam.

recept:1174 Stuipen

In plaats van sangketbladeren kan men voor deze aftreksels ook lenglenganbladeren gebruiken.

recept:1175 Stuipen

Inggoeblaadjes op azijn dient men eigenlijk steeds voor het gebruik gereed te hebben. Bij stuipen is het goed, het hoofd met deze azijn vochtig te houden.

recept:1176 Stuipen

Een kind, dat een stuip heeft, geve men direct een bad van lauw water en begiete het hoofdje met koud water. Zoon bad mag niet langer dan twee minuten duren. Daarna geve men het kind een koud bad, dat ook maar twee minuten duren mag.
Wikkel het kind zonder afdrogen in een laken of sarong en leg het, met een dikke deken toegedekt, te bed. Het hoofdje moet aanhoudend bevochtigd worden met slappen azijn, waarin inggoebladeren getrokken zijn, en waarin wat uiensap gemengd is.
Ook de polsjes en enkeltjes moeten op dezelfde wijze worden behandeld.
Tijdens het bad geve men enkele druppeltjes goeden portwijn of wat koffie zonder melk te drinken.

recept:1177 Stuipen

Om een kind, dat door een stuip bewusteloos is, weer tot bewustzijn te brengen, druppelt men het wat sap van roode uitjes op de tong en houdt een stukje ui onder den neus. Ook een papje van gekneusde uien op den onderbuik is zeer dienstig.
Een kind, dat in een stuip ligt, moet niet gedragen worden, maar plat te bed blijven liggen, terwijl men zorgt, dat handjes en voetjes goed warm worden. Zoo noodig gebruike men warmwaterkruiken in een doek gewikkeld.

recept:1178 Stuipen

Wanneer de koortsen zich herhalen, koelt men het lichaam af door wasschingen met water, waarin wat citroensap, eenige druppels eau de cologne en eenige druppels Hoffmann.
De ruggestreng, de oksels, de polsen, de enkels en de knieholten moeten gewreven worden met een smeersel, bestaande uit twee theelepeltjes kininepoeder, een theelepeltje citroensap, een theelepel eau de cologne en eenige druppels olijfolie, tot een papje gewreven en even warm gemaakt.

recept:1179 Stuipen

Kan het patiëntje niet voldoende urineeren niettegestaande het uienpapje op den onderbuik, dan maakt men een compres van het inwendige van rijpe komkommers met de pitjes goed fijn gewreven. Dit middel neemt de koortshitte weg.

recept:1180 Stuipen

Om de koortshitte te vermindere, kan men ook een papje van ragi met koud water onder de voetzolen binden. Tien koekjes voor ieder voetje. Verder geve men gagan thee te drinken en dringe het kind geen voedsel op. Veel drinken is goed bijvoorbeeld met water verdunde melk, rijstewater, boewah tempajan of het sap van laboe aer.

Stijve nek

recept:1181 Stijve nek

Pokoblaadjes, met wat klapperolie bestreken en even boven het vuur verflenst, op de pijnlijke streek leggen.

recept:1182 Stijve nek

Masseeren met een geheelen citroen op de nekspieren is ook best. De vluchtige oliën uit de schil doen het werk.
Ook het slapen op een kussen, dat lang in de zon heeft gelegen en nog warm is, helpt uitstekend.
Zij, die veel last hebben van een stijve nek, moeten bij het slapen niet meer dan een kussen gebruiken en dit kussen dagelijks in de zon goed laten drogen.
eerste pagina begin pagina volgende pagina begin vorige pagina einde vorige pagina laatste pagina