eerste pagina einde pagina volgende pagina begin vorige pagina einde vorige pagina laatste pagina

Blaasaandoening

recept:86 Blaasaandoening

gebruikt simplex:
Kapas tahoen Gossypium barbadense L. var acuminatum (Roxb.) Masters

Bladeren van kapas tahoen worden gekneusd en met wat zout op den onderbuik gelegd. Dit middel werkt zeer snel.

Blaasaandoening als gevolg van kouvatten

recept:87 Blaasaandoening als gevolg van kouvatten

gebruikt simplex:
Sawi lemah Rorippa heterophylla (Blume) Williams

Kook zeven plantjes sawi lemah met wortel en al in twee theekopjes water, tot het vocht voor de helft verkookt is en drink dit koud.

recept:88 Blaasaandoening als gevolg van kouvatten

gebruikt simplex:
Remoedjoeng,remoekdjoeng,koemis koetjing Orthosiphon aristatus (Blume) Miq.

Een dessertlepel vol remoekdjoeng blaadjes versch of gedroogd met een splitglas water opzetten, tot de helft verkoken en dat innemen.

recept:89 Blaasaandoening als gevolg van kouvatten

gebruikte simplicia:
Poelasari Alyxia stellata (Forst.) Roem. & Schult.
Kajoe anjang zaden van Elaeocarpus grandiflora
Redjasa Elaeocarpus grandiflora Sm.
Adas Foeniculum vulgare Mill.

Is het urineeren pijnlijk en de urine vlokkerig als gevolg van kouvatten, dan neemt men zeven kajoe anjang pitten, twee gram poelasari en zes venkelvruchtjes. Zet deze met twee kopies water op en verkook het tot de helft.

Blaasaandoening bij kinderen

recept:90 Blaasaandoening bij kinderen

gebruikte simplicia:
Peterselie Petroselinum crispum (Mill.) A.W. Hill.
Sjalot Allium ascalonicum L.
Ui,Bombay-uien Allium cepa L.

Wanneer kinderen moeilijk urineeren en koorts hebben, is dit veelal een voorbode van stuipen. Om deze te voorkomen, neemt men een handvol kleine roode uitjes en evenveel peterselieblaadjes met een stukje aluin ter grootte van een erwt. Stamp alles goed fijn en bind het op den onderbuik.

Blaaskoliek

recept:91 Blaaskoliek

gebruikt simplex:
Koffie Coffea arabica L.

Kook een theekopje vol ongebrande koffieboonen in zes kopjes water, tot het vocht voor de helft verdampt is en drink van dit aftreksel een kopie lauw. Is na een uur nog geen urine geloosd, dan nog eens eenzelfde hoeveelheid nemen.

Blaassteen

recept:92 Blaassteen

gebruikt simplex:
Aren,arenpalm, suikerpalm

Een pond wortels van den arenpalm snijdt of hakt men in kleine stukjes en zet deze met twee wijnflesschen water te vuur, tot het vocht voor de helft verkookt is.
Van dit aftreksel drinke men drie likeurglaasjes daags. De blaassteentjes vallen dan uiteen en het kleine gruis wordt zonder veel bezwaar geloosd.

recept:93 Blaassteen

gebruikte simplicia:
Kedji beling No. 4 Strobilanthes crispus (L.) Blume
Djagoeng Zea mays L.

Een ander middel is het volgende:
Een handvol enjoh kelo bladeren met drie tot vier jonge djagoengkolven in twee wijnflesschen water te vuur zetten en tot de helft verkoken. Van dit aftreksel drinke men des morgens en des avonds een kopie.

recept:94 Blaassteen

gebruikt simplex:
Djagoeng Zea mays L.

Bij gebrek aan djagoengkolven zelf kan men ook het gedroogde haar ervan gebruiken. Een handvol is dan voldoende.
Het verdient aanbeveling, van dit haar steeds wat in vooraad te hebben.

Blaasverzwakking

recept:95 Blaasverzwakking

gebruikt simplex:
Djamblang Syzigium cumini (L.) Skeels

Om het overvloedige urineeren tegen te gaan, ete men doewet. Deze vrucht is wel wat wrang, maar zeer smakelijk en werkt door haar samentrekkende eigenschappen zeer gunstig op deze kwaal.

Blaasziekte

recept:96 Blaasziekte

gebruikt simplex:
Djeroek kates Citrus medica L.

Wanneer men een benauwd gevoel heeft en niet kan urineeren, is het onderstaande een eenvoudig middel hiertegen.
Een groote citroen met schil en al goed gaar poffen en met een servet op den onderbuik binden.
Bij vrouwen kan een baarmoederverzakking oorzaak zijn van zwakte op de blaas. Het onophoudelijk met kleine hoeveelheden urineeren mat de patiënte erg af. Het eenige afdoende middel is massage en het dragen van een buikband.

recept:97 Blaasziekte

gebruikt simplex:
Sawi lemah Rorippa heterophylla (Blume) Williams

Het eten van sawi lemah werkt steeds zuiverend op de blaas.

recept:98 Blaasziekte

gebruikt simplex:
Kapas tahoen Gossypium barbadense L. var acuminatum (Roxb.) Masters

Bladeren van kapas tahoen gekneusd en met wat zout op den onderbuik gebonden, zullen niet nalaten, heilzaam te werken.

Blauwe plekken door stooten veroorzaakt

recept:99 Blauwe plekken door stooten veroorzaakt

gebruikt simplex:
Bawang poetih Allium sativum L.

Deze doet men spoedig verdwijnen, door er een papje op te binden van gestampte bawang poetih met wat honig er door.

Bleekzucht bij vrouwen en kinderen

recept:100 Bleekzucht bij vrouwen en kinderen

gebruikt simplex:
Tapak liman Elephantopus scaber L.

Gestampte rauwe tapak liman wortel met water vermengd innemen.

Bleekzucht bij kinderen

recept:101 Bleekzucht bij kinderen

gebruikt simplex:
Lempoejang emprit, lempoejang pait Zingiber zerumbet (L) Sm.

Zet twee stukken lempoejang emprit van een vingerlengte groot met twee kopjes water op. Verkook dit tot op de helft en laat de kinderen tweemaal per week dit drankje innemen.

recept:102 Bleekzucht bij kinderen

gebruikt simplex:
Gagan Centella asiatica (L.) Urb.

Een gezonde spijs voor bleekzuchtige kinderen is voorts jonge gagan, die men als groente stoomt en dan klaarmaakt met wat geraspte klapper.

recept:103 Bleekzucht bij kinderen

gebruikt simplex:
Katjang idjo Vigna radiata (L.) Wilczek

Geef de kinderen een paar maal per week soep van katjang idjo met kippenbouillon.

recept:104 Bleekzucht bij kinderen

Geef ze geregeld satroe te eten; dat zijn koekjes van katjang idjoe gemaakt.

Blindedarmontsteking

recept:105 Blindedarmontsteking

gebruikt simplex:
Sambilata Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall. ex Nees.

Volkomen rust nemen. Uitsluitend vloeibaar voedsel gebruiken en als medicijn sambiloto bladeren gebruiken.
Men stampt twintig blaadjes fijn, voegt er een paitglaasje water bij en perst het vocht door een doekje er uit. Drink dit achter elkaar uit en maak een tapel van het bladmoes op de pijnlijke streek. Dit herhale men dagelijks.

recept:106 Blindedarmontsteking

gebruikte simplicia:
Poeloetan,legetan Urena lobata L.
Ranti,ranti bali Solanum lycopersicum L.

Lijders aan deze ziekte moeten tomaten uitsluitend eten in den vorm van puree.

Bloed

recept:107 Bloed

gebruikt simplex:
Ranti,ranti bali Solanum lycopersicum L.

Voor het bloed in het algemeen is het goed tomaten te eten, omdat ze potasch bevatten.

Bloeddiarhee

recept:108 Bloeddiarhee

gebruikt simplex:
Pisang Musa paradisiaca L.

Een middel, dat de bloeding stuit, is het innemen van het vocht, dat geperst wordt uit geraspte bonggol, dat is het onderste gedeelte van den schijnstam van de pisang.

Bloedingen (inwendige)

recept:109 Bloedingen (inwendige)

gebruikte simplicia:
Dadap Erythrina subumbrans (Hassk.) Merr.
Dadap Erythrina subumbrans (Hassk.) Merr.

Deze geneest men, door uitwendig te pappen met een moes van de bladeren van dadop serep.

recept:110 Bloedingen (inwendige)

gebruikt simplex:
Kalapa Cocos nucifera L.

Ook gebruikt men wel klapperwater van jonge kelapa idjo.

recept:111 Bloedingen (inwendige)

gebruikt simplex:
Sambang darah Excoecaria cochinchinensis Lour.

Bij inwendige bloedingen als gevolg van vallen enz. gebruike men de bladeren van sambang darah.

bloedspuwing

recept:112 bloedspuwing

gebruikte simplicia:
Boenga lawang,kembang lawang
Kalapa laoet Lodoicea maldivica (J.Gmelin) Pers.
Pranadjiwa Euchresta horsfieldii (Lesch.) Benn.
Djenggi,kalapa laoet Lodoicea maldivica (J.Gmelin) Pers.

Neem drie pranadjiwa pitten, twee stuks kembang lawang, een kleine theelepel rhinoceroshoorn en drie gram kalapa laoet.
Wrijf alles goed fijn en doe er 200 gram water bij. Hiervan neme men enkele maanden lang geregeld des morgens op de nuchtere maag een half wijnglas vol in.
Als de patiënt zich later gedurende de warmste maanden van het jaar onaangenaam en ongedurig voelt, moet hij deze kuur gedurende een paar weken herhalen.

recept:113 bloedspuwing

gebruikt simplex:
Andong,endong Cordyline fruticosa (L.) Goepp.

Een middel tegen bloedspuwing bij teringlijders is endong idjo. Men neme twee toptakjes, die gekneusd worden in een splitglas water met wat zout er bij. De geleiachtige massa wordt gezeefd en den patiënt eenige keeren per dag zoo'n dosis toegediend.

recept:114 bloedspuwing

gebruikt simplex:
Legoendi Vitex trifolia L.

Een aftreksel van jonge legoendibladeren drinken.

recept:115 bloedspuwing

gebruikt simplex:
Lidah boewaja Aloe vera (L.) Burm.f.

Het sap van lidah boewaja innemen, vermengd met wat kandijsuiker.

recept:116 bloedspuwing

gebruikte simplicia:
Sambodja Plumeria acuminata Aiton
Waroe Hibiscus tiliaceus L.

Kneus de poepoes (dat is het jonge topblad) van waroe laoet, vermeng het met wat water en een paar klontjes suiker. Dit zeven en zoo innemen.

recept:117 bloedspuwing

gebruikt simplex:
Bidara oepas Merremia mammosa (Lour.) Hall.f.

Een knol van bidara oepas raspen en wanneer deze te oud en dus te droog is, er een paitglaasje warm water bij doen.
Dit door een doekje zeven en eens per dag een portglaasje er van innemen.

recept:118 bloedspuwing

gebruikt simplex:
Sambang darah Excoecaria cochinchinensis Lour.

Bij hevige bloedspuwing neemt men bladeren van sambang darah en stampt ze fijn met wat zout. Het sap wordt onder toevoeging van wat water door een doekje er uit geperst en zoo ingenomen.

recept:119 bloedspuwing

gebruikt simplex:
Djeroek kates Citrus medica L.

Geef den patiënt citroen met water zonder suiker te drinken en kleine stukjes ijs in den mond. De zieke moet rustig blijven liggen en vooral niet spreken. Is de aanval voorbij, dan ter voorkoming van herhalingen citroensap opsnuiven.

Bloedstelpend middel

recept:120 Bloedstelpend middel

gebruikt simplex:
Pisang Musa paradisiaca L.

Voor inwendig gebruik bij dysenterie, storting na de bevalling en haemorrhoidenbloedingen neme men het vocht in, dat geperst wordt uit geraspte bonggol, dat is het onderste gedeelte van den schijnstam van de pisang.

recept:121 Bloedstelpend middel

gebruikt simplex:
Penawar djambe Cibotium barometz (L.) J. Sm.

Een prachtig middel voor uitwendig gebruik op snijwonden bijvoorbeeld is penawar djambe.

recept:122 Bloedstelpend middel

gebruikt simplex:
Pitjisan Pyrrosia nummularifolia (Sw.) Ching.

Het sap, uit de blaadjes van pitjisan ingenomen, heeft ook een bloedstelpende werking.

Bloedvergiftiging

recept:123 Bloedvergiftiging

gebruikt simplex:
Sambilata Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall. ex Nees.

Bij verwonding, steek of beet van een giftig dier of insect past men ten spoedigste het volgende middel toe.
Neem een handvol sambilotobladeren, wasch ze goed en stamp ze in een porseleinen mortier tot moes. Voeg er een paitglaasje water bij en pers het uit door een doekje. Het vocht geve men den patiënt te drinken en de ampas legge men op de wond.
Na verloop van drie uur ,wordt dit herhaald en zoo noodig nog een derden keer.

recept:124 Bloedvergiftiging

gebruikt simplex:
Tikel toelang Cissus quadrangularis L.

Aangezien bij steek of beet vlug gehandeld moet worden, daar de dood spoedig kan intreden, mag sambiloto in geen enkelen tuin ontbreken.
Is de wond gesloten, zooals veelal bij een insectensteek het geval is, dan doet men wat getah tikel toelang er op, om de wond te openen.
Wanneer een vurige streep bij de wonden gepaard met koorts en zwelling in lies of oksel op mogelijke bloedvergiftiging wijzen, moet bovenstaand middel direct worden toegepast.

recept:125 Bloedvergiftiging

gebruikte simplicia:
Sidawajah Woodfordia floribunda Salisb.
Daoen oerat Plantago major L.

Op wonden,waarbij voor bloedvergiftiging moet worden gevreesd, doet men bladmoes van daoen oerat.

Bloedzuiverend middel

recept:126 Bloedzuiverend middel

gebruikt simplex:
Kembang teleng Clitoria ternatea L.

Een aftreksel van den wortel van de witte kembang teleng innemen.

recept:127 Bloedzuiverend middel

gebruikt simplex:
Pare Momordica charantia L.

Een aftreksel van de bladeren van pare alas drinken.

recept:128 Bloedzuiverend middel

gebruikt simplex:
Diadam,diadam arab

Ook kauwt men wel stukjes diadam.

recept:129 Bloedzuiverend middel

gebruikt simplex:
Gagan Centella asiatica (L.) Urb.

Daoen gagan - als groente of sla bereid - werkt bloedzuiverend vooral voor lijders aan puisten en zweren.

recept:130 Bloedzuiverend middel

gebruikt simplex:
Legen suiker water uit van "suikerpalmen"

Lijders aan bloedzweren en puisten moeten een maand lang elken dag een glas legen drinken, die een dag aan het gisten is.

Bloedzweer

recept:131 Bloedzweer

gebruikt simplex:
Gagan Centella asiatica (L.) Urb.

Tegen bloedzweren neme men rauwe daoen pegagan in. Ook als voorbehoedmiddel tegen verschillende kwalen is het eten hiervan een paar maal per week als groente of sla aan te bevelen.

recept:132 Bloedzweer

gebruikte simplicia:
Kembang teleng Clitoria ternatea L.
Goela djawa palmsuiker
Sambang geteh,sarap Hemigraphis alternata T. Anderson
Bloestroe Luffa aegyptiaca Mill.

Lijders aan bloedvinnen, steenpuisten en zweren geve men gestoofde bloestroebladeren te eten.

recept:132 Bloedzweer

gebruikte simplicia:
Kembang teleng Clitoria ternatea L.
Goela djawa palmsuiker
Sambang geteh,sarap Hemigraphis alternata T. Anderson
Bloestroe Luffa aegyptiaca Mill.

Bloedzweren doet men rijpen, door de pijnlijke plek te besmeren met gestampte blauwe kembang teleng met goela djawa.

recept:133 Bloedzweer

gebruikt simplex:
Poeloetan,legetan Urena lobata L.

Ook legt men er wel de bloemen van poeloetan op.

Bof

recept:134 Bof

gebruikte simplicia:
Sjalot Allium ascalonicum L.
Blimbing woeloeh Averrhoa bilimbi L.
Ui,Bombay-uien Allium cepa L.

Tien jonge takjes met blimbing woeloeh blaadjes en vier roode uitjes, tezamen gewreven tot een papje, op de zwellingen doen.

recept:135 Bof

gebruikt simplex:
Taroem Indigofera spec.

Het vocht uit de taroem blaadjes, waar de indigo uit wordt gewonnen, menge men met azijn en smere dat op de zwelling.

recept:136 Bof

gebruikt simplex:
Lelie,Vuurlelie (Chineesche) Hippeastrum puniceum (Lam.) Kuntze

Ook kan men een tapel maken van den geraspten bol van de Chineesche vuurlelie.

recept:137 Bof

gebruikt simplex:
Padi Oryza sativa L.

De gezwollen Wangen masseeren met de heete gare rijst onder uit den koekoesan.

Borsten (ontwikkelling van de)

recept:138 Borsten (ontwikkelling van de)

gebruikt simplex:
Ketapang Terminalia catappa L.

Zwangere vrouwen kunnen de borsten ontwikkelen door het eten van ketapangpitten.

Borstkwaal

recept:139 Borstkwaal

gebruikte simplicia:
Kembang sepatoe Hibiscus rosa-sinensis L.
Madoe honing

Wanneer de patiënt bij het hoesten slijm en draderig bloed opgeeft, neme men twee knoppen van de gewone kembang sepatoe (er is meer groen dan rood aan deze knoppen) en kneuze die in twee portglazen water. Dit late men een nacht toegedekt staan, zeve het den volgenden dag door een doekje en geve het den patiënt - vermengd met een paar theelepeltjes honig - op de nuchtere maag te drinken. Men wanhope niet, als de beterschap niet reeds na enkele dagen intreedt. Het middel werkt langzaam maar zeker.

recept:140 Borstkwaal

gebruikt simplex:
Koffie Coffea arabica L.

Gekookte ongebrande koffie helpt tegen eenige borstkwalen.
Aangezien versche koffieboonen ongezond zijn, neme men uitsluitend overjarige boonen.

Borstpijn

recept:141 Borstpijn

gebruikte simplicia:
Kerklelie Lilium candidum L.
Terpentijn Pinus merkusii Jungh. & de Vriese
Olijfolie

Olijfolie, waarin enkele bloembladen van de kerklelie ge trokken zijn, tot ze vrijwel geheel zijn opgelost, vermengd met een paar druppels terpentijnolie, neemt de benauwdheid weg.

Braakmiddel

recept:142 Braakmiddel

gebruikt simplex:
Tembelekan,kembang telek Lantana camara L.

Om na het eten van schadelijk voedsel braking op te wekken, gebruike men bladeren van tembelekan.

Braken (tegen het)

recept:143 Braken (tegen het)

gebruikt simplex:
Pala Myristica fragrans Houtt.

Een middel, om brakingen te doen ophouden, is een thee lepel geraspte pala met wat zout op de tong leggen en met een slokje water naar binnen spoelen.

recept:144 Braken (tegen het)

gebruikt simplex:
Daoen djinten Plectranthus amboinicus (Lour.) Spreng.

Als zuigelingen veel braken moet de zoogende vrouw daoen djinten blaadjes in den mond nemen, deze uitkauwen en het sap inslikken.

recept:145 Braken (tegen het)

gebruikt simplex:
Kemangi Ocimum americanum L.

Ook is het goed, dat de zoogende vrouw daoen kemangi bij de maaltijden gebruikt.

Brandwonden

recept:146 Brandwonden

gebruikt simplex:
Kates Carica papaya L.

Getah papaja is een uitstekend middel. Wanneer dit dadelijk op de brandwond wordt gebracht, ontstaat er geen blaar en men zal zelfs geen pijn meer hebben. Men drage zorg, dat deze getah niet in de oogen komt, want blindheid kan er het gevolg van zijn.

recept:147 Brandwonden

gebruikt simplex:
Kalapa Cocos nucifera L.

Een zalfje van klapperolie en sirihkalk - op de brandblaren gesmeerd - helpt ook tegen de pijnen.

recept:148 Brandwonden

gebruikte simplicia:
Kajoe poetih Eucalyptus alba Reinw.
Widoeri Calotropis gigantea (L.) Dryander ex Aiton

Een ander middel is, de blaren insmeren met kajoepoetih olie.

Bronchitis

recept:149 Bronchitis

gebruikte simplicia:
Patikan djawa,patikan kebo Euphorbia hirta L.
Widoeri Calotropis gigantea (L.) Dryander ex Aiton

Kook een half ons patikan kebo bladeren met wat suiker en gebruik van dit kooksel een paitglaasje om de twee uur.
Voor de kinderen kan de dosis eventueel worden verminderd. De plant bevat hoegenaamd geen nadeelige stoffen.
Bij bronchitis is voorts een Priessnitz-verband om de borst noodzakelijk, terwijl de patiënt onvoorwaardelijk het bed moet houden.
Verwaarloost men deze ziekte, dan zou men dit met den dood kunnen bekoopen.

Bubogezwellen

recept:150 Bubogezwellen

gebruikt simplex:
Sambodja Plumeria acuminata Aiton

Om deze te doen verdwijnen, smeert men er getah sambodja op.

recept:151 Bubogezwellen

gebruikt simplex:
Widoeri Calotropis gigantea (L.) Dryander ex Aiton

Even dienstig is getah widoeri.

Buikziekten

Om de uitgebreidheid van dit onderwerp is de stof onderverdeeld. Eerst komen enkele
ALGEMEENE OPMERKINGEN EN RAADGEVINGEN, dan volgen
BUIKZIEKTE BIJ KINDEREN, GERANGSCHIKT NAAR De VERSCHIJNSELEN
BUIKZIEKTE BIJ KINDEREN MET SPECIALE OORZAKEN,
BUIKZIEKTE BIJ ZUIGELINGEN,
BUIKZIEKTE BIJ VOLWASSENEN NAAR De VERSCHIJNSELEN,
BUIKZIEKTE BIJ VOLWASSENEN OORZAKEN,

Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

Buikziekten zijn beter te voorkomen, dan te genezen. In zeer vele gevallen zal men door het nemen van voorzorgen en door hygiënische levenswijze buikziekten kunnen voorkomen.

recept:152 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Karlsbaderzout
Ananas Ananas comosus (L.) Merr.

Men begint, met de eerste paar dagen ananassap te drinken zonder eenige andere medicijn. Volwassenen kunnen tot twee splitglazen van dit sap per dag nemen. Helpt het niet voldoende. dan gebruikt men enkele dagen Karlsbad-zout.

recept:153 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Gagan Centella asiatica (L.) Urb.
Koenir poetih,koentji pepet Kaempferia rotunda L.
Lempoejang emprit, lempoejang pait Zingiber zerumbet (L) Sm.
Rabarber Rheum rhabarbarum L.
Temoe koentji Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
Temoe lawak Curcuma xanthorrhiza Roxb.

Verder kan men medicijnen nemen, waarin rabarber en kruiden, die de galafscheiding bevorderen, zooals temoe lawak, lempoejang, pegagan, koentji, koentji pepet enz., voorkomen.

recept:154 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Meniran Phyllanthus urinaria L.
Semboeng Blumea balsamifera (L.) DC.
Sidawajah Woodfordia floribunda Salisb.
Trawas Tetranthera brawas Blume

Om het bij deze buikziekte zoover te krijgen, dat de ontlasting weer uit normale vaste stof bestaat, is het dikwijls noodig, het inwendige lichaam te bevrijden van de koortswarmte. Men bereikt dit, door het overtollige vocht, dat anders door het darmkanaal verwijderd wordt, af te voeren door de nieren. Men neemt daarvoor sidawajah, semboeng, daoen meniran en daoen trawas, meestal vermengd met andere kruiden, die de galafscheiding bevorderen.

recept:155 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Karlsbaderzout
Djarak Ricinus communis L.

Alvorens een buikziekte te stoppen, wordt aangeraden, de ingewanden te zuiveren door het nemen van een laxans van castorolie of
Karlsbad-zout.

recept:156 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Gelam Melaleuca leucadendra (L.) L.
Lempoejang wangi Zingiber aromaticum Valeton
Maritja bolong Melaleuca leucadendra (L.) L.
Poelasari Alyxia stellata (Forst.) Roem. & Schult.
Temoe koentji Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
Djarak Ricinus communis L.

Castorolie is veelal het aangewezen middel. Als het op de juiste wijze wordt ingenomen, zal men er geen bezwaren van hebben. Een te kleine hoeveelheid veroorzaakt juist krampen. Het beste is, castorolie in te nemen met warme thee zonder suiker. Men zal er dan het minste last van hebben.
Voor menschen, die overigens geregeld ontlasting hebben, vormen twee eetlepels, op eenmaal ingenomen, de goede dosis.
Na het innemen flink beweging nemen en als er oprispingen mochten komen, dan den mond open houden. Niet eten, voor de castorolie tweemaal gewerkt heeft. Bovendien denzelfden dag dieet houden en bijvoorbeeld geen vruchten eten.
Als de castorolie gewerkt heeft, kunnen eventueel krampstillende middelen worden ingenomen, die tegelijk de persingen tegengaan, bijvoorbeeld een stukje lempoejang wangi van een halve vingerlengte, een koentji knolletje, enkele maritja bolong en een klein stukje kajoe poelasari met 200 gram water opzetten en tot op de helft laten verkoken.
Het wordt lauw gedronken, bij kleine teugen en met korte tusschenpoozen.

recept:157 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Gelam Melaleuca leucadendra (L.) L.
Kajoe angin Usnea barbata Tries.
Ketoembar Coriandrum sativum L.
Koenir,koenjit Curcuma longa L.
Maritja bolong Melaleuca leucadendra (L.) L.
Poelasari Alyxia stellata (Forst.) Roem. & Schult.
Trawas Tetranthera brawas Blume

Een ander middel is het volgende: een stukje empoe koenir van een half vingerlid, zeven ketoembar, zeven maritja bolong, een halve vingerlengte kajoe poelasari worden met een daoen trawas fijngestampt.
Men doet er nog wat kajoe angin bij, zet alles met twee kopjes water op en verkookt het tot op de helft. Dit drankje moet op eenmaal lauw worden ingenomen.

recept:158 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Rabarber Rheum rhabarbarum L.
Karlsbaderzout

Het gebeurt wel, dat enkele dagen na het eerste gebruik van castorolie de krampen aanhouden, evenwel zonder dat er ,bloed in de ontlasting wordt aangetroffen. Wel is de afgang overvloedig, zwart gekleurd en heeft men last van persingen. Dit alles wijst er op, dat nog onvoldoende gelaxeerd is. Men neme dan medicijn, die op den afgang werkt, bijvoorbeeld Karlsbadzout of rabarber.

recept:159 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Menian madoe hars van Styrax benzoin
Djamboe bidji Psidium guajava L.

Een middel, dat vaak spoedig genezing zal brengen, als de buikziekte zich pas gedemonstreerd heeft en dat men toepast, wanneer reeds als eerste maatregel met castorolie gelaxeerd is en nog persingen gevoeld worden, bestaat uit het volgende: zeven jonge topblaadjes djamboe kloetoek, een stukje menjan madoe, zoo groot als een erwt, samen fijn stampen, een portglas water er bij doen en wat zout. Dit wordt ineens uitgedronken.
Als de ingewanden gezuiverd zijn, is het in de meeste gevallen niet moeilijk, de buikziekte met eenvoudige middelen te genezen.
Echter niet voor alle buikziekten moet gelaxeerd worden. Bij gevatte kou bijvoorbeeld heeft het laxeeren geen zin. Dan zijn er gestellen met ziekelijk speeksel, onvoldoende maagsappen, slechte gal enz. Voor al deze kwalen ,bestaan velerlei kruiden, maar in de eerste plaats moet de kwaal zelf bestreden worden. Men mag niet overhaast te werk gaan en kan in de meeste gevallen, ook niet reeds na enkele dagen medicijn te hebben gebruikt, duidelijk waarneembare verbetering verwachten.
Blijkt na grondig onderzoek, vooral bij het houden van een streng dieet, dat de toestand zorgelijk is, dan kan men er toe overgaan, andere medicijnen toe te passen.
Is de patiënt op den goeden weg naar beterschap, dan vooral niet te vroeg vleesch en versterkend voedsel toedienen. De ingewanden kunnen dit nog niet verwerken en wat niet verteerd kan worden prikkelt maag en darmen tot grootere werkzaamheid, dan ze kunnen presteeren met het noodlottige gevolg, dat de patiënt weer achteruit gaat en de duur van de ziekte wordt gerekt.
Eerst moeten de ingewanden geheel in orde zijn en dan langzamerhand weer aan het zwaardere werk worden gewend. Het aansterken van den patiënt komt pas in de tweede plaats.
Koude thee is voor buiklijders af te raden, omdat thee de maagsappen verslapt.
Samentrekkende medicijnen zijn voor buiklijders verkeerd. Het gebruik van de in den medicijnhandel verkrijgbare djampi oesoes en obat seriawan is daarom af te raden, want er zijn allerhande wrange kruiden in gemengd. De ziekte zal er eerder door verergeren dan van genezen.

recept:160 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Arowroot Maranta arundinacea L
Padi Oryza sativa L.
Poeloetan,legetan Urena lobata L.

Vooral bij langdurige buikziekte zal de patiënt goed doen, om behalve de medicijnen, die worden ingenomen, als drinkwater te gebruiken arowrootwater of tadjin met een handvol jonge poeloetanblaadjes er in.
Een verkoelend bladeren-verband (tapel) zal tot de spoedige genezing bijdragen.
Met het voedsel moet men zeer voorzichtig wezen. Alles moet vloeibaar of ten minste zeer zacht zijn. Vleesch, zelfs kip is verboden kost.
Het is wenschelijk, zoo weinig mogelijk beweging te nemen.

recept:161 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Kates Carica papaya L.
Selasih Ocimum basilicum L.

Zorg vooral in de eerste maand voor goeden stoelgang. Is de ontlasting te hard, gebruik dan papaja of selasih.
Heeft de patiënt kort na den maaltijd buikkrampen en dunne ontlasting dan wijst dit op een ophooping van drekstof in het darmkanaal. Er moet dan spoedig gelaxeerd worden.
Een onwelriekende adem wijst meestal op hetzelfde euvel.
Een beslagen tong, een droog gevoel in den mond, een bittere smaak op de tong en een pijnlijk gevoel onder de maagstreek en links daarvan zijn ook teekenen, dat spoedig gelaxeerd moet worden.
Bij buikziekte is het prijzenswaardig, dieet te houden, maar men dient dat niet te overdrijven. Buikloop zelf verzwakt het gestel al reeds.
Bij hevigen buikloop en dysenterie, als de patiënt met bloed en slijm afgaat, is het volgende een practisch dieet:
Des morgens op de nuchtere maag het geklutste wit van een ei met een paitglaasje water (niet warm, doch wel vooraf gekookt).

recept:162 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Arowroot Maranta arundinacea L

Als ontbijt om acht uur een paplepel arowrootmeel gekookt in een splitglas water.
Om half tien weer het wit van een ei, zooals des morgens vroeg, met twee
Maria biscuits of eigengemaakte beschuitjes, van arowrootmeel gebakken.
De maaltijd om 12 of 1 uur moet bestaan uit nasi tim, geheel bereid, zooals in het Aanhangsel staat aangegeven.
Om vier uur krijgt de patiënt weer arowroot, zooals om acht uur, om half zeven of zeven uur weer het wit van een ei en om half negen nog weer een portie versch bereide nasi tim.
Treedt na een dag of drie bij dit dieet beterschap in, dan kan men, in plaats van geschraapt kippenvleesch er in te doen, frikadel maken van kippenborst, echter zonder peper en met zeer weinig brood er door, wel wat zout en een weinig nootmuskaat.
Voor de verandering kan de patiënt nu en dan zelfs een kippenbiefstukje krijgen (zie het keukenrecept in het Aanhangsel), dat echter zeer fijngesnedenden moet worden.
Langzamerhand kan men een zacht gekookt ei er bij geven en de hoeveelheid arowroot beperken.
De ontlasting is steeds de juiste aanwijzer, of zulke dieetveranderingen mogelijk zijn. Is de afgang niet normaal, dan blijven vasthouden aan het eerste dieet.
Eerst als de genezing verder gevorderd is, mag men probeeren rundvleesch te gebruiken.

recept:162a Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Madja Aegle marmelos (L.) Corr\^ea ex Roxb.

Herstellende buiklijders doen goed met na elken maaltijd het geleiachtige vruchtvleesch van de rijpe madja te eten.

recept:162b Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Poele Alstonia scholaris (L.) R.Br.

Bij buikziekte werkt een aftreksel van poelebast door den patiënt als drank ingenomen zeer gunstig.

recept:162c Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Ketapang Terminalia catappa L.

Ook de jonge bladeren van ketapang zijn voor buiklijders uitstekend.

recept:162d Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Kemarogan Coccinia grandis (L.) Voigt.

Papasan bladeren zijn verkoelend en zeer werkzaam tegen buikziekte.

recept:162e Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Djamblang Syzigium cumini (L.) Skeels

De bast en de jonge bladeren van doewet bevatten een goed middel tegen buikziekte.

recept:162f Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Dalima Punica granatum L.

De bloemknoppen van dalima poetih worden wel tegen buikziekte ingenomen.

recept:162g Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Temoe mangga Curcuma mangga Valeton & v.Zyp.

Het meel bereid uit de empoe van temoe mangga is een uitstekend voedsel voor buiklijders. Als pop genuttigd is het zelfs geschikt om de verzwakte ingewanden aan te sterken.

recept:162h Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikt simplex:
Ketela pohoeng Manihot esculenta Crantz

Voor buiklijders d.w.z. zoowel zij die dysenterie hebben als die koorts in den buik hebben koke men zeven groote bladeren van ketela pohoeng in rijstewater en geve dit den patiënt te eten. Het middel werkt genezend en tegelijk opwekkend. Men moet opletten de bladeren te kiezen van de variëteit met roode bladstelen en met roode nerven.
Ingeval de patiënt dysenterie heeft mag hij niet tegelijkertijd bouillon gebruiken anders werkt ,het middel niet.

Buikziekte is wel de ergste kwaal, waarmede kinderen in
Indië te kampen hebben. Voorkomen is beter dan genezen. Men leze de uitgebreide voorschriften voor kindervoeding en kinderhygiëne en lette in het bijzonder op de ontlasting der kleinen, zoodat, wanneer iets abnormaals wordt bemerkt, ten spoedigste kan worden ingegrepen.zijn
Verwaarloozing leidt tot slepende kwalen, die veel moeilijker te genezen zijn.

recept:163 Algemeene opmerkingen en raadgevingen - bij buikziekten -

gebruikte simplicia:
Meniran Phyllanthus urinaria L.
Patikan tjina Euphorbia prostrata Aiton
Poelasari Alyxia stellata (Forst.) Roem. & Schult.
Temoe lawak Curcuma xanthorrhiza Roxb.
Brambang sabrang Eleutherine americana (Aubl.) Merr.
Olijfolie
Djinten manis Pimpinella anisum L.

Als de ziekte reeds van langeren duur is en het fondament schiet uit, geef dan des morgens een theelepel olijfolie en enkele uren later het volgende drankje: Snij een brambang sabrang fijn en stamp deze met een stukje kajoe poelasari van een halve vingerlengte en drie anijszaadjes. Doe er een half paitglaasje water bij en geef dit dan drie tot vijf dagen lang eenmaal per dag gezeefd in.
Treedt na twee dagen geen merkbare beterschap in, neem dan een handvol patikan tjina, fijn gesneden, vijf anijszaadjes, drie dunne schijfjes gedroogde temoe lawak, een klein meniranplantje met wortel en al. Zet dat alles met twee portglazen water op en verkook het tot op de helft.
Kinderen boven de twee jaar geve men deze hoeveelheid ineens eenmaal per dag; jongere kinderen hetzelfde kwantum doch in tweeën met een uur tusschenruimte.
eerste pagina begin pagina volgende pagina begin vorige pagina einde vorige pagina laatste pagina